| Ortografia | 2005-10-25 |
| Dlaczego w nazwie Dr. Oetker jest po słowie doktor kropka? Przecież w takiej formie wyraz występuje w mianowniku? | |
| Kropka jest tam zapewne dlatego, że nazwa jest obca, niemiecka jak przypuszczam. W niektórych językach, w przeciwieństwie do polszczyzny, stawia się kropkę po skrócie dr. Nazwę tę można chyba traktować jako swego rodzaju cytat. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-10-25 |
| Dzień dobry, chciałam zapytać czy powinnam dopisywać końcówki odmiany liczebnikow zbiorowych, wyrażonych za pomocą cyfry arabskiej, np. wychowała 3-je swoich dzieci - taki zapis jest poprawny, czy zapis końcówki jest niewłaściwy? Z góry dziękuję za pomoc w rozwiązaniu mojego kłopotu językowego! Pozdrawiam! | |
| Dopisywanie końcówek odmiany do liczb nie jest poprawne. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-10-18 |
| Jak poprawnie powinno się napisać: wysokowydajny olej opałowy czy wysoko wydajny olej opałowy. Będę wdzięczny za odpowiedź. | |
| W tym przypadku poprawne są obie wersje pisowni. Wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem (wysoko), a drugi imiesłowem odmiennym (wydajny) traktuje się w polskiej ortografii jako zestawienia i pisze rozdzielnie, dlatego można napisać wysoko wydajny olej opałowy. Niektóre wyrażenia tego odnoszą się do trwałej właściwości opisywanego obiektu (tu: oleju opałowego) i są pisane łącznie. Wyrażenia, które spełniają ten warunek, scaliły się, tak jak np. jasnowidzący (jasnowidz), długogrający (płyta), głośnomówiący (zestaw) itd. (Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego). Z tego względu również wysokowydajny można napisać łącznie. Sama pewnie tak bym napisała. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-10-11 |
| Dzień dobry! Chciałam spytać o słowa: pantomima i pantomina - pierwsze z nich jest doskonale znane, zdziwiło mnie jednak i zaskoczyło to drugie. Skłonni jesteśmy zwykle mówić jeszcze inaczej: pantonima. Proszę o rozwiązanie tego problemu. Dziękuję. Joasia |
|
| Poprawna forma to pantomima, pozostałe są błędne. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-10-11 |
| Proszę o wskazanie prawidłowej formy wyrażenia: w sprawie nie nakłaniania młodzieży do spożywania alkoholu, w sprawie nienakłaniania młodzieży do spożywania alkoholu, w sprawie nie wykonania prawa pierwokupu, w sprawie niewykonania prawa pierwokupu. | |
| Poprawny zapis to nienakłaniania i niewykonania, ponieważ partykułę nie z rzeczownikami piszemy łącznie. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-10-07 |
| Witam! Organami stowarzyszenia są: Walne Zebranie, Zarząd, Komisja Rewizyjna itp. Czy użycie w protokóle zebrania sformułowania: dokonano wyboru członków Zarządu i Komisji Rewizyjnej jest prawidłowe, czy należy użyć małych liter i napisać: dokonano wyboru członków zarządu i komisji rewizyjnej? Z wyrazami szacunku J. | |
| Skoro wybrano członków konkretnego Zarządu i konkretnej Komisji Rewizyjnej, wielkie litery w protokóle opisującym owo zebranie są jak najbardziej na miejscu. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-10-05 |
| Czy poprawne są obie formy aha i acha oraz ach i ah czy tylko formy dotąd mi znane aha i ach? Z góry dziękuję za pomoc. | |
| Poprawne formy to aha i ach. Można to sprawdzić np. w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod red. E. Polańskiego dostępnym również w internecie na stronie http://so.pwn.pl. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-09-28 |
| Mam pytanie: czy który można wymienić na kto? Tak jak np. nóżka - noga. Dziękuję za zainteresowanie i poświęcony czas! | |
| Kto i który to są zupełnie różne wyrazy, dlatego nie możemy tutaj mówić o oboczności o : ó. Oboczność zachodzi zawsze w obrębie tego samego rdzenia wyrazowego, np. w trakcie odmiany (koza : kóz) albo w procesie słowotwórczym (koza : kózka). W zaimku kto -o jest końcówką fleksyjną, czyli nie wchodzi w ogóle w obręb rdzenia wyrazowego, natomiast zaimek który ma rdzeń któr- i we współczesnym języku polskim nie wymienia się do ktor-. Mirosława Siuciak |
|
| Ortografia | 2005-09-27 |
| Czy wyrazy meta-opis i meta-dane należy pisać z myślnikiem? | |
| W polszczyźnie obowiązuje wyłącznie pisownia łączna z członem meta-, por. np. metajęzyk, metalogika, metaetyka, metatekst i in. Poprawna pisownia to metaopis oraz metadane. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-09-27 |
| Moja córka pisząc pracę, w której wykorzystywała biblijne związki frazeologiczne użyła słów Łazarz i Judasz pisząc je z wielkich liter. Nauczycielka obniżyła jej ocenę, stwierdziła, że to błędy ortograficzne, czy dobrze? Klaudia | |
| Skoro praca dotyczyła frazeologii, a więc znaczenia przenośnego wyrazów, należało słów pochodzących od biblijnych imion użyć w znaczeniu przenośnym: łazarz w znaczeniu ‘nędzarz, biedak’, a judasz w znaczeniu ‘człowiek fałszywy, podstępny, obłudny; zdrajca’. W takich znaczeniach wyrazy owe piszemy małą literą, co można sprawdzić np. w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod red. E. Polańskiego, który udostępniany jest również na stronie http://so.pwn.pl. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-09-19 |
| Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi na pytanie jak piszemy Nie zmieniając czy niezmieniając, np. w zdaniu: Nie zmieniając kategorii archiwalnej i okresu przechowywania...? | |
| Imiesłowy przysłówkowe z partykułą nie pisze się w polszczyźnie rozdzielnie – zarówno te zakończone na -ąc (współczesne), jak i te na -wszy i -łszy (uprzednie), a zatem – nie zmieniając. Niepoprawną pisownię łączną jako błędną rozpoznaje nawet edytor Word. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-08-04 |
| Szanowni Państwo, pytanie moje dotyczy poprawnej pisowni (łącznie lub nie) wyrażeń: rombowo podłużny, wcinano karbowany, falisto ząbkowany, widlasto rozgałęziony, miękko owłosiony, gruczołowato omszony, czerwono nadbiegły, błoniasto obrzeżony, głęboko zatokowo wcięty, drobno siatkowo marszczony. Wątpliwości moją dotyczą sprowadzają się do pytania, która z następujących dwóch reguł (zamieszczonych w Wielkim słowniku ortograficznym PWN z roku 2003) odnosi się do ww. określeń: reguła 24, która dotyczy rozłącznej pisowni wyrażeń dwuczłonowych, kiedy pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przymiotnik; czy reguła 26, która mówi o łącznej pisowni przymiotników złożonych z członów nierównorzędnych znaczeniowo, gdy główne znaczenie zawarte jest w członie drugim. Z góry dziękuję za odpowiedź. Z poważaniem, Ewa M. | |
| Wszystkie przytoczone przykłady to zestawienia przysłówka z przymiotnikiem lub imiesłowem. Odnosi się zatem do nich zasadniczo reguła 24. Pisownia takich zestawień jest jednak nieco bardziej skomplikowana. Niektóre z tych połączeń bowiem scaliły się - są określeniem stałej cechy, zwykle są terminami specjalistycznymi. Tak jest z częścią podanych tu przykładów. Testem może być przestawienie kolejności wyrazów, jeśli nie zmieni to znaczenia całości, należy pisać rozłącznie. Oto przykłady: rombowo podłużny, wcinanokarbowany, falisto ząbkowany, widlasto rozgałęziony, miękko owłosiony, gruczołowato omszony, czerwono nadbiegły, błoniasto obrzeżony, głębokozatokowo wcięty, drobnosiatkowo marszczony. Aldona Skudrzyk |
|
| Ortografia | 2005-07-06 |
| Będę wdzięczna za wyjaśnienie jak się pisze (razem czy oddzielnie): ogólnowojskowy czy ogólno wojskowy? Słownik PWN podaje ogólnowojskowy i ja też jestem tego zdania, jednakże w pracy, w wielu dokumentach służbowych spotykam się z pisownią ogólno wojskowy. | |
| Przymiotnik ogólnowojskowy jest wyrazem złożonym, pisanym łącznie. W polszczyźnie mamy wiele podobnych złożeń z pierwszym człon ogólno-, por. ogólnokrajowy, ogólnokształcący, ogólnopolski. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-06-22 |
| Dzień dobry! Proszę o podanie poprawnej pisowni: 1. ziemia lubuska czy Ziemia Lubuska, 2. ziemia kłodzka czy Ziemia Kłodzka w znaczeniu, jak podano na stronach: http://pl.wikipedia.org/wiki/Ziemia_Lubuska oraz http://pl.wikipedia.org/wiki/Ziemia_Kłodzka. Dziękuję za poświęcony czas, Marek L. |
|
| Jak podaje Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego w regule 128, małymi literami piszemy nazwy okręgów administracyjnych współczesnych i historycznych, wyodrębnionych w strukturach kościelnych i państwowych, takie jak np. ziemia dobrzyńska, ziemia łęczycka. W Internecie obie ziemie z pytania są w większości pisane wielkimi literami, ale strony internetowe niekoniecznie pozostają w zgodzie z zasadami ortografii :-). Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-06-06 |
| Szanowni Państwo! Rodiola - czy poprawna jest ta spolszczona pisownia łacińskiej nazwy rośliny Rhodiola rosea (różeniec górski)? | |
| Tak, można w ten sposób spolszczyć nazwę łacińską, spotkałem ją nawet w praktyce językowej, i to w formie rodiola różowa. Jan Grzenia |
|
| Ortografia | 2005-05-26 |
| Uprzejmie proszę o odpowiedź, jak napisać: inspektor ds. planowania i kosztów oraz sekcja ds. planowania i kosztów? | |
| Jeśli chcemy użyć nazw stanowisk w curriculum vitae, w napisie na drzwiach gabinetu, wizytówce, papierze firmowym, należy je napisać małą literą. Aldona Skudrzyk |
|
| Ortografia | 2005-05-25 |
| Jak prawidłowo należy pisać nazwy stanowisk w cv (dużą czy małą literą) - na przykład główny księgowy czy Główny Księgowy? | |
| Nazwy stanowisk w tym przypadku należy pisać małą literą. Aldona Skudrzyk |
|
| Ortografia | 2005-05-24 |
| Jak piszemy zwroty składające się z liczebnika i rzeczownika np. doszedł do III etapu czy III-go etapu, mieszka na I piętrze czy I-szym piętrze? | |
| Do liczebników porządkowych zapisanych za pomocą cyfr nie dodaje się żadnych końcówek odmiany. Jeśli liczebnik jest zapisany za pomocą cyfry arabskiej, umieszczamy po nim kropkę. Jeśli kontekst jednoznacznie wskazuje, że mamy do czynienia z liczebnikiem porządkowym, kropkę możemy pominąć. Poprawny zapis to doszedł do III etapu lub doszedł do 3. etapu, mieszka na I piętrze lub mieszka na 1. piętrze. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-05-16 |
| Tytuł książki powinien brzmieć: Miscelanea literackie czy Miscellanea literackie? | |
| Poprawny zapis to Miscellanea literackie, ponieważ reguła 73 zasad polskiej pisowni mówi, że wielką literą piszemy jedynie pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach różnorakiich utworów. Katarzyna Wyrwas |
|
| Ortografia | 2005-04-20 |
| Jaka jest poprawna pisownia: kraje wysokorozwinięte czy kraje wysoko rozwinięte? | |
| Kraje wysoko rozwinięte. Katarzyna Wyrwas |
|