Najczęściej zadawane pytania (229) Ortografia (592) Interpunkcja (198) Wymowa (69) Znaczenie (264) Etymologia (306) Historia języka (26) Składnia (336) Słowotwórstwo (139) Odmiana (333) Frazeologia (133) Poprawność komunikacyjna (190) Nazwy własne (439) Wyrazy obce (90) Grzeczność językowa (41) Różne (164) Wszystkie tematy (3320)
w:
Uwaga! Można wybrać dział!
Interpunkcja2011-12-29
Czy w poniższym zdaniu jest poprawna interpunkcja: Interesuje nas, jaka jest waga problemów, z którymi zmagamy się tu w Polsce oraz z którymi zmagają się nasi sąsiedzi.
Tak, interpunkcja jest w tym zdaniu poprawna.
Maciej Trenczek
Interpunkcja2011-12-29
Czy w wyrażeniu: po..., a przed... poprawnie użyto przecinka, czy też a pełni tu funkcję łącznika i nie wymaga jego użycia?
Przecinek przed a jest tu konieczny – a pełni w omawianym wyrażeniu funkcję po prostu spójnika przeciwstawnego.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-12-13
Uprzejmie proszę o opinię, czy możemy w zdaniu Wyjątkowy świąteczny tom kolekcji potraktować wyjątkowy i świąteczny jako przydawki niejednorodne, a co z tym idzie nie stawiać między nimi przecinka. Dodam, że chodzi tu o świąteczny w znaczeniu ‘bożonarodzeniowy’ a nie ‘od święta’. Gdyby zamienić świąteczny na bożonarodzeniowy to zdanie wyglądałoby tak: Wyjątkowy bożonarodzeniowy tom kolekcji i chyba nie wymagałoby przecinka. Czy zatem i w tej pierwszej wersji nie możemy sobie tego przecinka darować? Na moje wyczucie bliżej temu zdaniu do wyjątkowy polski poeta niż do wyjątkowy, genialny poeta. Czy mam rację?
Intuicja Pani nie myli – faktycznie mamy tu przydawki niejednorodne i nie oddzielamy ich przecinkami. Tłumaczenie jest takie, jakie Pani przedstawiła. Gratuluję wyczucia językowego!
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-12-05
Po godzinie nie stawiamy kropki, np. 5 godzina. A co z minutą i sekundą? 5 minuta? 5 sekunda?
Nie stawiamy kropki po liczebniku wyrażonym cyfrą, jeśli jest on określeniem konkretnej godziny zegarowej, czyli oznaczeniem pory dnia, np. Jest już godzina 5, czyli najwyższa pora wychodzić czy jak w znanej piosence: Godzina 5, minut 30...
Ale jeśli chodzi nam o stwierdzenie, że coś trwa ok. 240–300 minut, czyli np. zaczęło lub kończy swoją piątą godzinę, używamy tu liczebnika jako typowo porządkowego i gdy zapisujemy go cyfrą, stosujemy po niej kropkę (nie zawsze jest to konieczne, ale lepiej ją wstawić), np. Zaczęła się 5. godzina operacji; Przyłapano go na ściąganiu w trakcie 2. godziny pisania egzaminu.
Przykład z minutą i sekundą dotyczy chyba właśnie sytuacji analogicznej do drugiej. Napiszemy np., że coś stało się w 2. minucie (możemy też: w 2 minucie), np. Zawodnik strzelił gola w 2. minucie meczu, a także np. w 10. sekundzie (możemy też: w 10 sekundzie), np. Odcięli mu pępowinę w 10. sekundzie po urodzeniu.
Natomiast jeśli coś dotyczy pierwszej sekundy czy minuty czegoś - kropka po liczebniku porządkowym odnotowanym cyfrą właściwie zawsze musi się pojawić, bo inaczej można by pomyśleć, że w zapisie chodzi o jedną minutę i jedną sekundę. Przykładowo Minęła 1. minuta – czytamy [minęła pierwsza minuta], zaś zapis bez kropki (Minęła 1 minuta) musielibyśmy odczytać jako [minęła jedna minuta].
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-11-21
Czasem zdarza mi się zapisać zdanie, w którym skrót występuje na końcu. Np. „W szkole skończę przerabiać ten materiał za jakiś miesiąc pewnie (bo jeszcze go nie rozpoczęliśmy). Przyjąłem zasadę, że artykułu będę pisać po kolei, tzn. dział 1., dział 2., itd.” – czy to zdanie jest poprawnie zapisane? Dziwnie by wyglądało "[...] itd..”, ale wolę się upewnić.
W takiej sytuacji kropka kończąca skrót jest jednocześnie kropką kończącą zdanie. Ale ponieważ nie zawsze jest oczywiste, jaka jest rola kropki (czy należy ona też do skrótu, czy nie [jak np. w przypadku skrótu ]), zaleca się nie kończyć zdania skrótami. Skoro już jednak decydujemy się to zrobić, powinniśmy pisać na końcu zawsze tylko jedną kropkę. Pana zdanie jest napisane prawie dobrze – trzeba by tylko zrezygnować z przecinka przed itd. i poprawić literówkę w słowie artykuł.
A przy okazji warto pamiętać o tym, by zadnia skrótem także nie zaczynać, a w związku z tym należałoby rozwinąć skrót np., którym wprowadza Pan zdanie do omówienia.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-10-30
Mam pytanie dotyczące zasad interpunkcji podczas wymieniania od myślników od nowych wierszy. Czy istnieje zasada, która mówi, że w takim przypadku nie stawia się przecinków? Innymi słowy, czy poprawny jest poniższy zapis?
Paweł kupił:
– chleb
– cukier
– masło
– owoce
.
Czy jednak poprawnie jest jak niżej?
Paweł kupił:
– chleb,
– cukier,
– masło,
– owoce
.
I pierwszy, i drugi zapis są poprawne. Przy wyliczeniach możemy poszczególne punkty zamykać przecinkiem, gdy punkty te są krótkie, nie ma jednak takiego obowiązku, jest to jedynie kwestia zwiększenia przejrzystości tekstu.
Maciej Trenczek
Interpunkcja2011-10-26
Mam problem ze spójnikiem skorelowanym zarówno... jak i. Po pierwsze – czy po części zdania z jak i stawia się przecinek? Dwa – czy potem używa się liczby mnogiej? Na przykład Zarówno Ania, jak i Basia lubiły chodzić do szkoły. Zarówno Ania, jak i Basia, lubiły chodzić do szkoły. Jak to zapisać?
Po fragmencie wprowadzanym jak i przecinka nie stawiamy. Jeśli natomiast spójnik ten łączy człony podmiotu zbiorowego, to odnoszące się do niego orzeczenie powinno wystąpić w liczbie mnogiej. Poprawne składniowo i interpunkcyjnie jest zatem zdanie Zarówno Ania, jak i Basia lubiły chodzić do szkoły.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-10-24
Chciałam zapytać, czy przed wyrazem jak należy postawić przecinek, a może należy go pominąć: Grona obejmują m.in. takie gałęzie gospodarki, jak: informatyka, telekomunikacja, poligrafia, budownictwo, motoryzacja, lotnictwo i farmacja. Reprezentują branże od wysoko innowacyjnych (informatyka) po nisko innowacyjne (budownictwo). Czy całe zdanie jest skonstruowane poprawnie? Może należałoby napisać: (...) gałęzie gospodarki, takie jak: informatyka (...)?
Konstrukcja: (...) takie gałęzie gospodarki, jak: (...) jest poprawna, także pod względem interpunkcyjnym. Tu warto przywołać zasadę: „Przykładowe wyliczenia i wyszczególnienia wprowadzane przez wyraz jak zawsze poprzedzamy przecinkiem, np. Ropa naftowa dostarcza nam wielu produktów, jak: eter, benzyna, smary, oleje”.
Oczywiście dobre jest także zdanie Grona obejmują m.in. gałęzie gospodarki, takie jak: informatyka (...), ale wynika z niego coś innego, niż z wersji pierwszej, a mianowicie to, że grona obejmować mogą szereg zjawisk, a wśród nich także gałęzie gospodarki. Z kolei wypowiedzenie Grona obejmują m.in. takie gałęzie gospodarki, jak (...) presuponuje, że do gron należą gałęzie jedynie gospodarki (a nie na przykład dodatkowo nauki), a te wymienione po dwukropku stanowią tylko ich przykłady, bo w sumie gałęzi gospodarki obejmowanych przez grona jest więcej.
Barbara Pukalska
Interpunkcja2011-10-22
Czy w zdaniu: Pani Maven mogłaby kupić lub sprzedać w tym mieście kogo tylko zechce powinien znajdować się przecinek (przed kogo)?
Tak, gdyż jest to zdanie złożone, więc przecinek powinien się tu znaleźć, zgodnie ze Słownikiem ortograficznym PWN, w którym czytamy, że w „większości przypadków przecinek należy postawić, oddzielając zdania składowe w zdaniu złożonym”. Dalej możemy w nim przeczytać, że „zdanie podrzędne określa zdanie główne (nadrzędne) – można o nie zapytać”. Wyglądałoby to wtedy następująco: Pani Maven mogłaby kupić lub sprzedać w tym mieście (kogo?), kogo tylko zechce.
Maciej Trenczek
Interpunkcja2011-10-04
W słownikach ortograficznych znalazłam informację, że w tym wyrażeniu, jako porównaniu paralelnym, powinno stawiać się przecinek przed jak. W tym samym punkcie jednak była informacja, że w takich wyrażeniach można pominąć przecinek w pewnych przypadkach, ale podane przykłady nie zawierały zarówno... jak i... Chciałabym się upewnić, że rzeczywiście można nie stawiać przecinka w tym wyrażeniu.
w wyrażeniach czy zdaniach z podanym spójnikiem złożonym zarówno..., jak i... (także zarówno..., jak...) ZAWSZE stawiamy przecinek przed jak. Innej opcji nie ma. Być może uwagi słownikowe odnosiły się do konstrukcji tak jak.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-09-28
Mam problem interpunkcyjny dotyczący zdania: Przeglądając karty albumu z pięknymi fotografiami Kopalni Soli w Wieliczce, dojdziemy z pewnością do wniosku, że jest to niezwykłe miejsce, niezwykły zabytek — jedyny taki obiekt w świecie. Czy uzasadnione jest postawienie pierwszego przecinka, po słowie Wieliczce? Może nie jest to jakiś szczególnie ciekawy temat, ale jest przedmiotem ożywionej dyskusji z przełożonym. Będę wdzięczna za odpowiedź i rozstrzygnięcie sporu.
Przecinek będący przedmiotem sporu został postawiony poprawnie i powinien znaleźć się w tym miejscu. Ma to uzasadnienie w składni, oddziela on bowiem zdanie podrzędne, którego głównym członem jest imiesłów przeglądając, od zdania nadrzędnego. Ponadto, zasada 367 pisowni polskiej zamieszczona w Wielkim słowniku ortograficznym PWN mówi: „Imiesłów zakończony na -ąc, -łszy, -wszy — bez względu na to, jak interpretujemy jego funkcję w zdaniu — w zasadzie oddziela się przecinkiem wraz z ewentualnymi jego określeniami od poprzedzającej go lub następującej po nim reszty zdania”.
Daria Sitko
Interpunkcja2011-08-29
Witam, mam wątpliwości co do obecności przecinka w następujących zdaniach: 1) Inaczej niż na co dzień. 2) Posłuchaj co ci w duszy gra.
Przed niż w pierwszym zdaniu nie trzeba stawiać przecinka, ponieważ przed członem porównawczym wprowadzonym przez wyrazy niż, jak, jakby, jako, niby, niby to, niczym, ni to, podobnie jak nie umieszczamy przecinka. Jeśli człony porównawcze wchodzą w skład wypowiedzenia złożonego, to powinniśmy je oddzielać przecinkiem, np.: Jest szybszy, niż myślałem. Natomiast w drugim zdaniu, które Pani przytacza, przed co przecinek jest konieczny.
Joanna Przyklenk
Interpunkcja2011-08-29
W najnowszym wydaniu Wielkiego słownika ortograficznego PWN z 2010 r. na str. 129 podane są dwa przykłady zdań wielokrotnie złożonych: „Gonzalo pędem biegł z obawy, żeby tamci jemu w tłumie nie zginęli, i odnalazłszy ich, mnie znaki dawał, bym pośpieszał” oraz „Powiedziała, że ma nas dość i obróciwszy się na pięcie, wyszła”. Zarówno w pierwszym, jak i w drugim zdaniu mamy konstrukcję dwóch zdań złożonych połączonych współrzędnie spójnikiem i. Moje wątpliwości wzbudza różna interpunkcja: w pierwszym zdaniu przed i jest przecinek, w drugim natomiast go brak. Logiczne moim zdaniem byłoby postawienie przed i przecinka w przypadku, gdyby zdanie podrzędne poprzedzające i było wtrąceniem, tzn. takim zdaniem, które bez większego uszczerbku dla całości i zniekształcenia struktury zdania można by usunąć (np. „Pójdę na pocztę, która jest za rogiem, i wyślę list”, str. 126). Żadne z przytoczonych zdań tego warunku nie spełnia. Wnioskuję zatem, że w pierwszym zdaniu przecinek po słowie zginęli jest błędem. Bardzo proszę o rozstrzygnięcie moich wątpliwości.
Faktycznie, słownik ortograficzny zawiera usterkę, z tym że to nie pierwsze z zacytowanych przez Panią zdań jest niepoprawne pod względem interpunkcyjnym, lecz drugie, a więc to: *Powiedziała, że ma nas dość i obróciwszy się na pięcie, wyszła. Brak w nim bowiem przecinka po słowie dość, który przecież musi zamykać wypowiedzenie podrzędne (... że ma nas dość...) oraz oddzielać je od spójnika i wprowadzającego zdanie reprezentowane przez czasownik wyszła, współrzędne względem zdania składowego przyszła.
Poprawnie byłoby zatem zarówno:
1. Powiedziała, że ma nas dość, i obróciwszy się na pięcie, wyszła (z tzw. wyrzutnią przecinka między spójnikiem i a niełączącym się z tym spójnikiem imiesłowem;
jak i:
2. Powiedziała, że ma nas dość, i, obróciwszy się na pięcie, wyszła (przecinek występuje nie tylko przed spójnikiem i, ale również po nim – dla silniejszego podkreślenia, że imiesłowowy równoważnik zdania ma charakter dopowiedzenia, wtrącenia; dodam, że nie wszystkie wydawnictwa poprawnościowe zaakceptowałyby interpunkcję w tym zdaniu).
(Oczywiście niezawierające w słowniku usterki zdanie pierwsze też można by zapisać z dodatkowym przecinkiem, czyli: Gonzalo pędem biegł z obawy, żeby tamci jemu w tłumie nie zginęli, i, odnalazłszy ich, mnie znaki dawał, bym pośpieszał).
Wracam jednak do Pani pytania. Przy zapisie wypowiedzenia złożonego należy pamiętać, że przecinkami wydzielamy z obu stron nie tylko zdania wtrącone, a więc głównie te o charakterze metajęzykowym, będące jakimś komentarzem odautorskim (np. Marek jest, jak się wydaje, uczciwym człowiekiem), ale też tzw. wplecione zdanie podrzędne (czyli zdanie składowe podrzędne względem jednego z dwóch zdań współrzędnych, w zapisie występujące między tymi zdaniami), nawet jeśli znajdujący się bezpośrednio po nim spójnik należy do takich, przed którymi normalnie przecinka się nie stawia (por. przykłady Dowiedziałem się, o której odjeżdża pociąg, i kupiłem bilety do Warszawy). Dotyczy to również konstrukcji z podrzędnym zdaniem rozwijającym (można tak interpretować wypowiedzenie: Pójdę na najbliższą pocztę, która jest za rogiem, i wyślę list). Przecinek jest tu potrzebny dla zaznaczenia relacji składniowych, a jego brak może mieć poważne konsekwencje. Jakie? Proponuję spojrzeć na zdanie (na razie zapisane bez jakiegokolwiek przecinka): Ola zdążyła powiedzieć że jej matka połknęła lek i umarła. Proszę zauważyć, że przy założeniu, iż matka Oli wciąż żyje, a Ola jest „wykonawczynią” dwóch równorzędnych czynności (zdążyła powiedzieć oraz umarła), pominięcie przecinka przed spójnikiem i nie wchodzi w grę; poprawnie będzie zatem: Ola zdążyła powiedzieć, że jej matka połknęła lek, i umarła.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-08-29
Chciałabym się spytać dlaczego w zdaniu: Wspierają również akcje społeczne, działając na rzecz ubogich jak Bread of Life oraz Wigilia pod Rondem po wyrazie społeczne stawiamy przecinek? Czy określa to odpowiednia zasada?
Przecinek został tu użyty, ponieważ występuje przed imiesłowem współczesnym działając, a te imiesłowy oddziela się do zdań nadrzędnych przecinkiem. Określa to reguła, która jest dostępna tutaj.
Sławomir Duda
Interpunkcja2011-08-28
Spotkałem się ostatnio z takim zdaniem: W tym przypadku mogą po nią sięgnąć zarówno dotychczasowi fani „Kronik Wardstone”, jak i ci, którzy spotkają się z tą serią po raz pierwszy. Zastanawiam się, czy jest ono poprawne pod względem interpunkcji. Chodzi mi głównie o przecinek po ci. W Państwa archiwum znalazłem kilka przypadków, jednak nijak nie mogę ich zastosować do tego. Byłbym wdzięczny za odpowiedź (i uzasadnienie) na ten problem.
Po zaimku ci powinien się w podanym zdaniu pojawić przecinek – zaimek ten należy jeszcze do zdania nadrzędnego, ale jednocześnie zaraz po nim zaczyna się – od zaimka który - zdanie podrzędne (dokładniej: podrzędne podmiotowe), które należy oddzielić przecinkiem od wcześniejszego fragmentu. Ponadto nie ma tu warunków do wyrzutni przecinka (zachodzi ona głównie na granicy zdań przy zbiegu zaimka i spójnika lub dwóch spójników).
Podsumowując, w przywołanym przykładzie interpunkcja jest wzorcowa.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-08-20
Czy stawiamy przecinek przed zaimkiem pytającym, który nie wprowadza zdania podrzędnego, np. niezależnie od tego który)?
Akurat w podanym przykładzie przecinek stawiamy (czyli powinno być: niezależnie od tego, który).
Zasada jest taka, że jeśli sam tylko zaimek tworzy tzw. pozorne, bo jakby niedokończone, zdanie podrzędne, nie stawiamy przed nim przecinka (por. Nie wiem kiedy; Nieważne czyj itp.), chyba że ma on jakiś również zaimkowy zapowiednik/korelat przynależący strukturalnie do zdania nadrzędnego, jak np. w podanej przez Panią konstrukcji, a także przykładach Nie wiem tego, kto; Niezależnie od tego, jak itp. – w tej bowiem sytuacji przecinek przed drugim zaimkiem trzeba postawić.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-05-14
Bardzo proszę o pomoc w rozwiązaniu problemu związanego z interpunkcją. Która z wersji tego zdania jest poprawna i dlaczego? – nawet znajomi korektorzy nie są zgodni co do tego.
1) Po zapoznaniu się z tytułami wycenimy książki i poinformujemy Państwa o proponowanej cenie zakupu;
2) Po zapoznaniu się z tytułami, wycenimy książki i poinformujemy Państwa o proponowanej cenie zakupu.
Poprawna jest wersja bez przecinka. Okoliczników i składniowych fraz okolicznikowych (taką frazą właśnie jest wyrażenie po zapoznaniu się z tytułami) zasadniczo nie oddziela się od reszty zdania znakami interpunkcyjnymi, chyba że miałyby one charakter wtrącenia, dopowiedzenia lub byłyby na tyle wieloznaczne, że odbiorca zadnia mógłby nie być pewnym, z którą częścią wypowiedzenia się łączą. W przywołanym przykładzie żadna z tych wyjątkowych sytuacji nie występuje, zatem nie będziemy oddzielać ww. okolicznika znakiem przestankowym.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-05-14
Spotkałem się ostatnio z takim zdaniem: Oni będą o krok bliżej do wejścia do światowego rządu. Uważam, że po wyrazie wejścia powinien stać przecinek. Czy mam rację?
Nie, przecinka tu być nie powinno. Nie mamy tutaj przecież współrzędnej konstrukcji do czegoś i do czegoś (jak w wyrażeniu: wrócił do biegania i do pływania, bo = wrócił do biegania, do pływania), w przypadku której brak spójnika należałoby zastąpić przecinkiem. Wręcz przeciwnie – wyrażenie do wejścia (dokąd?) do rządu ma strukturę nadrzędno-podrzędną (no i właśnie testem jest to, że nie można między oba człony stanowiące wyrażenia przyimkowe włożyć spójnika współrzędnego i ani też ale; por. niepoprawne *do wejścia i do rządu).

Myślę, że chciał Pan z interpunkcją postąpić tu podobnie, jak się postępuje z powtórzonymi spójnikami. Ale i tam obowiązuje reguła, że przecinek stawiamy tylko przed takimi spójnikami po raz kolejny użytymi, które pełnią tę samą funkcję w zdaniu i są na tym samym stopniu podrzędności lub nadrzędności. Poprawne zatem będą następujące wypowiedzenia:
1) Weź jabłko i gruszkę, i pomarańczę (oba i łączą człony rzeczownikowe);
2) Siedział i czytał, i myślał (oba i łączą człony czasownikowe);
ale również:
3) Weź jabłko i gruszkę i przynieś mi to wszytko (pierwsze i łączy rzeczowniki, drugie – czasowniki);
4) Siedział i czytał książki i czasopisma (pierwsze i łączy czasowniki, drugie – rzeczowniki).

Przy okazji moje wątpliwości budzi sama konstrukcja być o krok bliżej do czegoś. Mówimy być o krok od czegoś lub ewentualnie być o krok bliżej od czegoś niż ktoś. Przytoczone przez Pana zdanie wydaje się nie do końca poprawne, ale być może jakoś da się uzasadnić je kontekstem.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-05-14
Czy postawienie przecinka przed słowem jako w poniższym zdaniu jest uzasadnione?
Mówi się o miłości i istotnej roli, jaką pełni ona w życiu człowieka, jako „własny bieg bycia naszego”?
Słownik mówi, że jeśli wyrażenie wprowadzone przez jako określa przyczynę lub jest uzasadnieniem, można je oddzielić przecinkiem, ja jednak nie sądzę, żeby zacytowane przeze mnie zdanie pasowało do tego kryterium.
Intuicja Pani nie zawiodła: w przytoczonym przykładzie z przecinka przed jako trzeba by zrezygnować.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2011-05-14
Czy przecinki w poniższym zdaniu są postawione we właściwym miejscu? Czy w przypadku takich zdań przecinek przed imiesłowem nie może zastąpić przecinka przed że?
Wymieniał inne ziemskie dobra, stwierdzając, że człowiek zdobywa je, a one nie są w stanie zapewnic mu szczęścia.
W przywołanym zdaniu przecinki są postawione poprawnie. Nie wolno bowiem pomijać przecinka między imiesłowem a zależnym od niego składniowo zdaniem lub równoważnikiem zaczynającym się od spójników poprzedzanych zwykle przecinkiem, np. że.
Reguła z wyrzutnią przecinka dotyczy bowiem innych sytuacji z użyciem imiesłowowych równoważników, np. takich, gdy imiesłów znajduje się bezpośrednio po spójnikach typu że, aby itp. lub po zaimku względnym, które wprowadzają zdanie nadrzędne względem owego imiesłowu, np. Wiedział, że paląc, naraża się na raka płuc, To było dziecko, które chcąc wejść na piętro, spadło ze schodów.
Wnioski są zatem następujące:
1) jeśli imiesłów jest nadrzędny względem czasownika wprowadzanego że – przecinek przed że zostaje;
2) jeśli wtrącony imiesłów jest podrzędny względem czasownika wprowadzanego że i występuje zraz po tym że – przecinek przed że pomijamy.
Katarzyna Mazur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10