Słowotwórstwo | 2018-02-16 |
Szanowni Państwo, chciałem uzyskać odpowiedź na pytanie, jak nazywa się mieszkaniec Bielan. Czy forma Bielanin jest poprawna, a może Bielańczyk? Choć brzmi to trochę dziwnie. | |
Aby utworzyć nazwę mieszkańca miasta czy dzielnicy, najczęściej używa się przyrostka słowotwórczego -anin, który dodaje się do tematu rzeczownika, czyli elementu, który pozostaje niezmienny po odcięciu końcówki odmiany przez przypadki. Skoro więc odmieniamy: Bielan-y, Bielan-ach itd., to właśnie do cząstki Bielan- powinniśmy ten przyrostek przyłączyć. Powstaje wtedy forma bielanianin, ponieważ dochodzi do zmiękczenia n do postaci ni (w wymowie [ń]). Nie wiem, czy nazwa bielanianin jest w użyciu, lecz tak właśnie powinna wyglądać. Warto podkreślić, że nazwy mieszkańców zgodnie z zasadami polskiej ortografii piszemy małą literą, pomimo że pochodzą od nazw miejscowych pisanych literą wielką, por. np. warszawianin, poznanianin, krakowianin, wrocławianin, prażanin itd. (zob. https://sjp.pwn.pl/zasady/124-20-25-Nazwy-mieszkancow-miast-osiedli-i-wsi;629446.html „Zasad pisowni polskiej”). |
Słowotwórstwo | 2018-02-16 |
Parę dni temu natrafiłem na takie oto zdanie: „Węgierska kierowca rajdowy, 17-letnia Vivien Keszthely”, które to na pierwszy rzut oka wygląda na błędne, ale po zagłębieniu się w nie, a przede wszystkim po zestawieniu go z analogicznymi przykładami profesji nieposiadających żeńskiej formy, okazuje się zgodne z obowiązującymi zasadami ich tworzenia (w czym utwierdza mnie Państwa odpowiedź na pytanie o doktor habilitowaną, znaleziona w archiwum). Dopatrzyłem się jednak rzeczy, która wyróżnia kierowcę od pozostałych – pozornie stricte męskich (w ujęciu językowym) zawodów – i dlatego też ośmielam się zadać Państwu to osobne pytanie. Jest to fakt, że o ile kierowca zachowuje tę męskość zawsze, to w przypadku pozostałych słów przybiera ona odpowiednią dla płci formę, po przepuszczeniu przez przypadki, wszak mówimy o spotkaniu z premier lub z premierem, słuchamy rad architekt lub architekta, ale zawsze – bez względu na płeć – jedziemy z kierowcą. Nurtują mnie dwie rzeczy: 1) Czy przytoczone zdanie jest poprawne, czy też może (z racji owej wyjątkowości) w tym wypadku należałoby napisać: „Węgierski kierowca rajdowy”? 2) Jak należałoby podać żeński odpowiednik informacji: „Nasz najlepszy kierowca był piąty”? Będę niezmiernie wdzięczny za jakąkolwiek odpowiedź i zapewniam, że przyprawi mnie ona o lepszy sen. |
|
Szanowny Panie, w przytoczonym przez Pana zdaniu wyraźnie widać próbę wykorzystania możliwości polskiej fleksji. Jest to bardzo interesująca próba, choć trochę niekonsekwentna – tylko jedna z przydawek będących w relacji składniowej ze słowem kierowca zastosowana została w rodzaju żeńskim węgierska, a już druga pozostawiona została w rodzaju męskim – rajdowy. Zacznijmy jednak od samego kierowcy. Rzeczywiście takie nazwy jak zawodów, funkcji czy stopni naukowych, jak cukiernik, premier czy doktor używane w odniesieniu do kobiet wykazują pełny synkretyzm form, czyli: Widzę premier Suchocką. Idę na spacer z doktor Sujkowską-Sobisz. Nie było pani cukiernik, więc dzisiaj nie kupimy tortów. Innymi słowy przywołane wyżej wyrazy w rodzaju żeńskim są identyczne od mianownika do wołacza. Rzeczowniki kierowca, logopeda, dentysta ze względu na zakończenie samogłoskowe (wcześniejsze przykłady kończyły się na spółgłoskę) musimy traktować trochę inaczej. Zastanawiające jest przede wszystkim to, że zarówno kierowca, jak i logopeda czy dentysta odmieniają się przez przypadki, przybierając końcówki przejęte z deklinacji żeńskiej (logoped-a/kobiet-a; logoped-y/kobiet-y, logopedzi-e/kobieci-e, logoped-ą/kobiet-ą itd.), a z drugiej strony mogą tworzyć systemowo poprawne formy żeńskie, czyli: *kierowczyni (jak mówca – mówczyni); *logopedka i *dentystka (jak poeta – poetka). Zaznaczmy jednak wyraźnie, że czym innym jest system, a czym innym norma językowa. Nie ma współcześnie wśród użytkowników języka polskiego pełnego przekonania o konieczności tworzenia nazw żeńskich zawodów, stopni czy funkcji od wszystkich nazw męskich. Wracając jednak do Pana pytania – wydaje się, że na poziomie grupy nominalnej (rzeczownika wraz z przydawkami) warto utrzymać zgodę na poziomie rodzaju, czyli wolałabym usłyszeć: Kasiu, dobry z Ciebie kierowca (zdanie: Kasiu, dobra z Ciebie kierowca brzmi wciąż nienaturalnie, co nie znaczy, że za jakiś czas nie stanie się akceptowalne, bo norma językowa jest zmienna i warto o tym pamiętać). Warto również pamiętać o tym, że współcześnie jesteśmy na etapie społecznego „negocjowania” przyjęcia lub nieprzyjęcia form żeńskich niektórych nazw stopni, funkcji czy zawodów. Przyznam, że poprawne wydaje się zdanie przywołane przez Pana, w którym w grupie werbalnej zastosujemy rodzaj żeński: Nasz najlepszy kierowca Katarzyna Sujkowska-Sobisz była piąta. Czyli na poziomie grupy nominalnej wciąż decyduje zgoda gramatyczna (kierowca nasz i najlepszy), lecz w kontakcie z grupą werbalną raczej zdecydujemy się na zgodę pozajęzykową wynikającą z płci tegoż kierowcy (była piąta) Nie wiem, czy moja odpowiedź okaże się wystarczająca, aby zapewnić Panu lepszy sen. Mając jednak nadzieję, że Morfeusz będzie dla Pana łaskawy, życzę spokojnych snów. |
Ortografia | 2018-01-18 |
Jak należy zapisywać z przeczeniem nie wyrazy przyjęcie i opłacenie? |
|
Wyrazy przyjęcie i opłacenie to rzeczowniki, a te części mowy z partykułą przeczącą nie pisze się łącznie w polszczyźnie, o czym mówi reguła 166 „Zasad pisowni polskiej” (zob.: http://sjp.pwn.pl/zasady/Z-rzeczownikami;629514.html). Poprawne formy to nieprzyjęcie i nieopłacenie, a także nieczytanie, niepalenie, niepisanie, nieukończenie, nieuwzględnienie, nieposprzątanie, nieprzybycie, niewykonanie, nieustąpienie, niedostosowanie, nieokazywanie, nieosiągnięcie, niepodjęcie, nieposzanowanie, niepotwierdzenie, niepoznawanie, niestawienie (się), nierozprzestrzenianie, nieskromność, niesława, niesprawiedliwość, niesprawność, niestaranność, nieszczerość, nieśmiertelność, nietrzeźwość, nieuczciwość, nieufność, nieumiejętność i wiele innych. |
Interpunkcja | 2017-12-28 |
Proszę o rozstrzygnięcie w takiej sprawie: Czy zdanie „Wykonawca musi wykazać się wykonaniem co najmniej jednej roboty budowlanej, której przedmiotem był remont budynku użyteczności publicznej lub mieszkalnego o wartości nie niższej niż 500.000,00 zł” można odczytać w taki sposób, że określona wartość dotyczy wartości wykonanych robót? Czy też wartość w tym zdaniu odnosi się do wartości budynku? |
|
Powyższe zdanie jest niepoprawnie skonstruowane. Niestety, nie można w tym wypadku odebrać jednoznacznie informacji o wykonawcy czynności. W związku z błędem składniowym, który wysuwa się na pierwszy plan, nie można jednoznacznie opowiedzieć się po którejś z podanych opcji. Przy tworzeniu w przyszłości tego typu zdań zalecane jest zastosowanie znaków interpunkcyjnych lub zmiana konstrukcji. Jeśli przyjęlibyśmy, że podana kwota dotyczy wartości wykonywanych robót, to tak mogłoby wyglądać poprawne zdanie: „[…] której przedmiotem był remont o wartości nie niższej niż 500.000,00 zł dotyczący budynku mieszkalnego lub użyteczności publicznej” albo tak: „[…] której przedmiotem był remont (o wartości nie niższej niż 500.000,00 zł) budynku mieszkalnego lub użyteczności publicznej”. Analogicznie postępujemy wtedy, gdy jest mowa o wartości budynku: „[…] której przedmiotem był remont dotyczący budynku mieszkalnego lub użyteczności publicznej, mającego wartość nie niższą niż 500.000,00 zł […], której przedmiotem był remont budynku mieszkalnego lub użyteczności publicznej (mającego wartość nie niższą niż 500.000,00 zł)”. Małgorzata Szostecka |
Interpunkcja | 2017-12-28 |
Uprzejmie proszę o wydanie opinii, czy następująca konstrukcja używana w piśmie urzędowym jest poprawna: „Dotyczy: udostępnienia miejsca szkolenia specjalizacyjnego”. W szczególności proszę o wyjaśnienie, czy znaki interpunkcyjne, tj. dwukropek po słowie „dotyczy” i kropka na końcu formuły użyte zostały poprawnie i celowo. Proszę również o informację, czy poprawna – a może właściwa – jest forma: „Dotyczy udostępnienia miejsca szkolenia specjalizacyjnego” (bez znaków interpunkcyjnych). | |
Według norm rządzących współczesnymi pismami urzędowymi zapis jest poprawny (z kropką i bez kropki). Jednak użycie dwukropka w zdaniu usamodzielnia składniowo występującą po nim treść, zatem, teoretycznie, poprawny byłby również następujący zapis: Dotyczy: udostępnienie miejsca szkolenia specjalizacyjnego. Problem wydaje się rozwiązać sam, gdy użyjemy skrótu dot.: Dot. udostępnienia miejsca szkolenia specjalizacyjnego . Martyna Skrobisz |
Interpunkcja | 2017-12-28 |
Szanowni Państwo, bardzo proszę o rozstrzygnięcie wątpliwości dotyczącej stosowania cytatów w połączeniu z mową zależną. W tłumaczonych przeze mnie książkach (z angielskiego) nagminnie pojawiają się tego rodzaju zdania: W liście wyraził obawę, że „wasz artykuł jest obliczony na zdyskredytowanie nas w oczach naszych francuskich przyjaciół”. Czy rzeczywiście są one niepoprawne? Adiustatorzy za każdym razem sugerują albo przerobienie pierwszej części zdania i rozpoczynanie cytatu po dwukropku, albo przesunięcie cudzysłowu, tak żeby cytat nie obejmował zaimków osobowych. Czasami jednak wymaga to zbyt dużej ingerencji w tekst oryginału. | |
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że mowę zależną i niezależną w języku angielskim tworzy się inaczej niż w języku polskim, co niejednokrotnie może wymuszać na tłumaczu przekształcenie przytaczanej wypowiedzi. Aby jednak uniknąć znacznej ingerencji w tekst oryginału, proponuję zapis z wykorzystaniem pauzy dialogowej: – Wasz artykuł jest obliczony na zdyskredytowanie nas w oczach naszych francuskich przyjaciół – (tu opcjonalnie imię bohatera) wyraził obawę. Martyna Skrobisz |
Znaczenie | 2017-12-28 |
Interesuje mnie, czy połączenie wyrazów „portrety fajumskie” jest używane frazeologicznie? Czy jest to tylko i wyłącznie określenie naukowe? Z góry dziękuję za pomoc. | |
Portrety fajumskie to pojęcie z dziedziny historii sztuki. Używa się również form portrety z Fajum oraz portrety mumiowe. Są to portrety sepulkralne powstałe w I–III wieku na zhellenizowanych terenach głównie Fajum, a także Górnego Egiptu, z których większość była wykonywana jeszcze za życia modeli po to, aby mogły zawisnąć w domach rodzinnych. Nie jest to jednak związek frazeologiczny, ponieważ nie spełnia warunku definicyjnego frazeologizmu. Jak podaje „Słownik języka polskiego PWN”, związek frazeologiczny to ‘ustabilizowane w danym języku połączenie wyrazów, którego znaczenie nie wynika ze znaczeń tych wyrazów’. Martyna Skrobisz |
Wyrazy obce | 2017-12-28 |
Czy wyrażenie „zarabiać na aparthotelu jest poprawne”? Aparthotel – wyraz obcy – rodzaj inwestycji, w której właściciel apartamentu otrzymuje co roku zdefiniowany wcześniej zysk. | |
Wyrażenie zarabiać na aparthotelu brzmi potocznie, jest jednak poprawne. Jak podaje „Inny słownik języka polskiego PWN” pod red. M. Bańko: „Jeśli ktoś zarobił jakieś pieniądze, to otrzymał je za wykonaną pracę”. Jednym z przykładów użycia słowa zarobić podanych przez ten słownik jest zdanie Sylwek mówi, że nie jest to legalne, ale można na tym dobrze zarobić. Wynika z tego, że można zarabiać na czymś, w tym również na aparthotelu. Jak łatwo zauważyć, w zarabianiu na czymś drugi człon powinien być w miejscowniku, więc rzeczownik aparthotel został właściwie odmieniony przez przypadki. Nikoleta Saluk |
Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2017-12-28 |
Przygotowuję podziękowanie / dyplom dla Pana X Zachwieja. Pytanie brzmi: jak prawidłowo odmienić to nazwisko ZACHWIEJI czy ZACHWIEI? Dziękuję za odpowiedź. | |
Odmiana nazwisk w języku polskim w wielu przypadkach jest stosowana według przyjętego ogólnie zwyczaju. Męskie nazwisko Zachwieja zakończone w mianowniku na -ja również zawiera pewną analogię. Przykładowo, imiona (Kaja, Maja), nazwy firm (Ziaja, Papaya), nazwy miejscowości (Knieja, Złotoryja) czy inne rzeczowniki miękkotematowe (kaznodzieja, szyja) zakończone na -ja w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku, zamieniamy na -i (*nie -ji): Kai, Mai, Ziai, Papai, Kniei, Złotoryi, kaznodziei, szyi (nie: *Kaji, *Maji, *Ziaji, *Papaji, *Knieji, *Złotoryji, *kaznodzieji, *szyji). Jest to odmiana według deklinacji żeńskiej. Tak samo postępujemy z nazwiskami: Baleja, Mateja, Kurzeja, Deja, które w D., C. i Ms. zapisujemy w ten sposób: Balei, Matei, Kurzei, Dei (nie: *Baleji, *Mateji, *Kurzeji, *Deji). Poprawnym sformułowaniem będzie podziękowanie/dyplom dla Pana X Zachwiei (zob. „Zasady pisowni polskiej”). Małgorzata Szostecka |
Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2017-12-28 |
Pracuję w liceum, którego pełna nazwa brzmi: „Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół nr 1”. Ostatnio władze powiatowe uchwałą zmieniły nazwę na „Liceum Ogólnokształcące Zespołu Szkół nr 1”. Poprawność tej konstrukcji budzi nasze wątpliwości. Proszę o wskazówki, jaka zasada rządzi tworzeniem takich konstrukcji składniowych. | |
Konstrukcja pełnej nazwy szkoły brzmiąca: Liceum Ogólnokształcące Zespołu Szkół nr 1 jest jak najbardziej poprawna. Wynika to z przynależności pewnych instytucji do innych. W tym przypadku Liceum Ogólnokształcące jest podległe Zespołowi Szkół, dlatego wyrażony jest on w dopełniaczu: Liceum Ogólnokształcące (kogo? czego?) Zespołu Szkół. Podobną konstrukcję będą miały nazwy innych instytucji np. Wydział Lekarski (kogo? czego?) Uniwersytetu Medycznego. Wydział Chemii (kogo? czego?) Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wydział Nauk Społecznych (kogo? czego?) Uniwersytetu Śląskiego. Anna Pawłowska |
Interpunkcja | 2017-12-28 |
Czy czasownik proszę użyty jako kolejne orzeczenie w zdaniu powinien zostać objęty przecinkami? Przykład: Wyślij mi, proszę, odpowiedź na moje pytanie. Nie zapomnij, proszę, oddać książki do biblioteki? | |
Czasownik proszę użyty w tym zdaniu pełni funkcję wtrącenia. W takich przypadkach powinien zostać zastosowany przecinek podwójny, który służy do wydzielania wyrazu w obrębie wypowiedzenia (zob. „Zasady pisowni polskiej”). Podobną konstrukcję będą miały zdania typu : Było wtedy, pamiętam, bardzo zimno. Pociąg odjeżdża, jeśli się nie mylę, za pół godziny. Anna Pawłowska |
Ortografia | 2017-12-28 |
„Szkoła Podstawowa nr 5 w…” czy „Szkoła Podstawowa Nr 5 w…” – jak poprawnie zapisać skrót : nr czy Nr, gdy podajemy pełną nazwę szkoły? Jaki skrót powinien widnieć na szkolnej pieczątce? | |
Przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, numer występujące w nazwach indywidualnych urzędów, władz, instytucji, szkoły, organizacji, towarzystw, zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, zapisujemy małą literą (zob. „Zasady pisowni polskiej”). Zatem poprawny zapis pełnej nazwy szkoły to Szkoła Podstawowa nr 5. Anna Pawłowska |
Odmiana | 2017-12-28 |
Szanowni Państwo, piszę z prośbą o pomoc w prawidłowej odmianie przez przypadki (liczba pojedyncza i mnoga) wyrazu dno. Proszę również o rozpisanie tematów i końcówek fleksyjnych oraz o wytłumaczenie, dlaczego w dopełniaczu liczby mnogiej jest taka końcówka fleksyjna. | |
Odmiana słowa dno przebiega następująco: liczba pojedyncza: M. dn-o D. dn-a C. dn-u B. dn-o N. dn-em Ms. dni-e W. dn-o liczba mnoga: M. dn-a D. den-Ø C. dn-om B. dn-a N. dn-ami Ms. dn-ach W. dn-a W dopełniaczu liczby mnogiej pojawia się e pochodzenia jerowego. Staro-cerkiewno-słowiańska forma słowa dno brzmiała dьno i jer twardy występował w niej w pozycji słabej. Jednak w dopełniaczu lm. dьnь drugi jer w wygłosie wzmocnił pozycję pierwszego, co we współczesnej polszczyźnie zachowało się jako e w temacie obocznym. Ponieważ obecnie jery w języku polski nie występują, a wzór odmiany nie uległ w tym przypadku zmianie, końcówkę fleksyjną słowa dno w dopełniaczu stanowi zero morfologiczne. Agnieszka Kusek |
Ortografia | 2017-12-28 |
Jak napisać wyrażenie nie eskalowanie – razem czy osobno – w zdaniu: Jednocześnie proszę o nie eskalowanie problemów? | |
Rzeczowniki odczasownikowe (gerundia), takie jak: nieśpiewanie, nieskakanie, niemyślenie, zawsze piszemy łącznie z partykułą nie. Wyjątkiem są sytuacje, w których zależy nam na podkreśleniu przeciwieństwa np.: Prosiłam o nie recytowanie, a śpiewanie piosenki! Poprawna forma to: Jednocześnie proszę o nieeskalowanie problemów. Agnieszka Kusek |
Różne | 2017-12-28 |
Jak podzielić przy przenoszeniu wyraz (w) dziuplach? Syn na dyktandzie podzielił dziu-plach. Nauczyciel poprawił na dziup-lach. Ja osobiście podzieliłabym tak jak syn, ale może się mylę. Proszę o pomoc. | |
W języku polskim dzielenie wyrazów opieramy na dwóch kryteriach: fonetycznym (dzieląc wyraz na sylaby: ma-te-ma-ty-ka) i morfologicznym (kiedy dzielimy wyraz na rdzeń słowotwórczy i afiksy: pod-ziemny). Grupę spółgłosek można dzielić dowolnie, jednak przynajmniej jedna ze spółgłosek powinna znaleźć się w drugiej, przenoszonej części wyrazu. „Zasady pisowni i interpunkcji” podają jako przykład możliwości podzielenia wyrazu iskra: i-skra, is-kra, isk-ra, ale nie *iskr-a. Analogicznie można wyraz dziuplach podzielić na dziu-plach i dziup-lach. Obie formy są poprawne. Agnieszka Kusek |
Różne | 2017-12-28 |
Jak podzielić słowo nieznośny podczas przenoszenia wyrazu? W programach do składu tekstu jest: niezno-śny. | |
Kiedy dzielimy wyrazy, możemy brać pod uwagę dwa kryteria – fonetyczne (kiedy dzielimy wyrazy na sylaby, np.: gra-ma-ty-ka, za-wo-dy) i morfologiczne (patrząc na rdzeń słowotwórczy i afiksy, np.: pod-wieczorek). Program dobrze podzielił wyraz, chociaż równie poprawne (i być może łatwiejsze do odczytania) byłoby zapisanie nie-znośny. Na tych dwóch możliwościach sposoby dzielenia tego słowa się kończą. Agnieszka Kusek |
Słowotwórstwo | 2017-12-28 |
Czy forma dziewczyński jest poprawna? Ja uważam, że poprawna forma to dziewczęcy. Proszę o odpowiedź i uzasadnienie | |
Forma dziewczyński nie jest w niczym gorsza od dziewczęcy. Oba wyrazy mają podobne znaczenia, różnią się jednak źródłosłowem. Najlepiej widać to na ich definicjach strukturalnych: dziewczyński ‘taki, który dotyczy dziewczyny’ lub ‘złożony z dziewczyn’; – ‘odnoszący się do dziewczęcia’, ‘złożony z dziewcząt’. Prawdą jest jednak, że forma dziewczyński jest używana rzadziej. Agnieszka Kusek |
Interpunkcja | 2017-12-28 |
Mam pytanie odnośnie do poniższego sformułowania w oficjalnym piśmie: „W nawiązaniu do Państwa pisma z dnia DD.MM.RRRR r., uprzejmie informuję…”. Czy poprawne jest umieszczenie kolejno po literce „r” (na końcu daty) kropki i zaraz potem przecinka? | |
Postawienie w tym miejscu przecinka jest niekonieczne, a wręcz błędne. Inaczej to będzie wyglądać w zdaniach, w których po dacie pojawi się wtrącenie, np. 24 listopada 2017 r., tj. w piątek, odbyło się zebranie lub w przypadku konieczności oddzielenia zdania podrzędnego, np. Jeśli wystąpi w Polsce w 2018 r., tłumy przyjdą go oglądać (zob. https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Jak-pisac-po-skrocie-zamknietym-kropka;9608.html). Jeśli chodzi o samą formę cytowanego w pytaniu zdania – warto zastanowić się nad określeniem nawiązując do. Jako że po zdaniach z imiesłowem przysłówkowym współczesnym (zakończonym na -ąc) lub uprzednim (zakończonym na -łszy, -wszy) konieczne jest postawienie przecinka, w przypadku przekształcenia wypowiedzi po skrócie r. przecinek musiałby się pojawić. Natalia Kubicius |
Składnia | 2017-12-27 |
Będę bardzo wdzięczna za pomoc w poniższej kwestii. Czy poprawną wypowiedzią jest: „Święta to rodzina. Nie ma jej tysiące dzieci w Polsce”, czy: „Święta to rodzina. Nie mają jej tysiące dzieci w Polsce”. | |
Liczebniki tysiąc, milion, miliard użyte w liczbie mnogiej bez poprzedzających liczebników głównych mają znaczenie zbliżone do wiele, dużo, mnóstwo, jak w zdaniach: Tysiące miłośników nart spędza urlop w Alpach Francuskich. Miliony ludzi nie doczekało uwolnienia Europy od totalitaryzmu. Miliardy bakterii zagraża placówkom gastronomicznym. W tych zdaniach czasownik przyjmuje postać liczby pojedynczej. Zgodnie z powyższą regułą, poprawną wypowiedzią będzie: Nie ma jej tysiące dzieci w Polsce (zdanie bliskoznaczne brzmiałoby następująco: Nie ma jej mnóstwo dzieci w Polsce). Gdyby jednak wypowiedź nie była sprecyzowana, czasownik przyjąłby postać liczby mnogiej (Nie mają jej tysiące. Miliony się rodzą. Miliardy zamieszkują). Warto też pamiętać, że gdy mówimy w czasie przeszłym, czasownik występuje w rodzaju nijakim (Cztery tysiące dzieci nie miało rodziny; Trzynaście milionów ludzi mieszkało w tej miejscowości). Natalia Kubicius |
Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2017-12-27 |
Jak prawidłowo odmienić nazwisko Bareja? Proszę o pomoc. | |
Odmiana tego nazwiska będzie wyglądać następująco: M. Bareja, D. Barei, C. Barei, B. Bareję, N. Bareją, Ms. Barei. Wynika to z obowiązującej w polszczyźnie reguły, w myśl której rzeczowniki zakończone na -ja w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku pozbawione są spółgłoski -j-. Dotyczy to nie tylko nazw pospolitych (żmija, zbroja, mierzeja, nadzieja), ale również imion (Kaja, Maja), nazwisk (Bareja, Kreja, Stryja), nazw miejscowych (Zawoja, Troja) czy nazw firm (Ziaja, Soraya). Należy jednak pamiętać, że wyjątkami od tej reguły są wyrazy, w których końcówka -ja występuje po c, z, s (kolacja, amnezja, opcja, iluzja, Szkocja, stacja). Nieco bardziej szczegółowe wyjaśnienie tej kwestii można znaleźć w „Zasadach pisowni polskiej” (zob. punkt A). Natalia Kubicius |