| Ortografia | 2012-02-20 |
| Serdecznie proszę o rozwianie moich wątpliwości. Poprawny zapis to: sms-y, smsy czy SMSy, SMS-y oraz: TV czy tv, Tv. | |
| Dobrze będzie tylko SMS-y lub esemesy oraz tv. (z kropką) lub TV (bez kropki). Katarzyna Mazur |
|
| Odmiana | 2012-02-20 |
| Podczas sporządzania wykazu wad blach powlekanych lakierem spotkałam się z określeniem: niepokrycia powłoką organiczną jako nazwą wady związanej z brakiem ciągłości lakieru na materiale (miejscowy brak lakieru). Bardzo proszę o informację, czy istnieje słowo niepokrycia rzeczownik, liczba mnoga, oraz czy można używać go do określenia wady (niepokrycia powłoką lakierniczą). | |
| Rzeczownik niepokrycia istnieje i jest zupełnie zgodny z całym systemem języka polskiego. A nazwa wady jest zbudowana poprawnie, chociaż może nie brzmi najzgrabniej. Katarzyna Mazur |
|
| Ortografia | 2012-02-20 |
| Jak powinniśmy pisać biznesplan – łącznie czy rozdzielnie; a może obie formy są dopuszczalne? | |
| Poprawnie będzie: biznesplan. Katarzyna Mazur |
|
| Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2012-02-20 |
| Jak odmienić poprawnie nazwę miejscowości Łazy w poniższym zdaniu? Nie lubił.... | |
| Dobrze jest: Nie lubił Łaz. Katarzyna Mazur |
|
| Odmiana | 2012-02-20 |
| Jak prawidłowo odmienić to zdanie? W (3, sanie) ... nie ma koców. | |
| Zgodnie z normą wzorcową będzie w trojgu saniach nie ma koców. Ale niektóre wydawnictwa poprawnościowe na niższym poziomie normy akceptują też połączenie w trojgu sań. Katarzyna Mazur |
|
| Odmiana | 2012-02-20 |
| Czy jest rzeczownik taczka, czy tylko występuje on w liczbie mnogiej: taczki, tak, jak sanki czy nożyczki? | |
| Rzeczownik taczka występuje w liczbie pojedynczej i właśnie taczka to mianownik tej liczby. Katarzyna Mazur |
|
| Grzeczność językowa | 2012-02-20 |
| Jak najlepiej zwrócić się do osoby konsekrowanej (zakonnej) posiadającej tytuł profesorski? | |
| W bezpośrednim kontakcie najlepiej zwracać się do osób konsekrowanych: ojcze profesorze, bracie profesorze, siostro profesor, do kapłana natomiast: księże profesorze. Katarzyna Mazur |
|
| Ortografia | 2012-02-20 |
| Czy możliwe jest zamienne używanie formy zapisu pojęcia kodeksowego tryb przyspieszony/ tryb przyśpieszony? Moja wątpliwość wynika z faktu, iż pomimo że oba warianty zapisu słowa przyśpieszony występują w słowniku, to w kodeksie używany jest wariant tryb przyspieszony – z czego część osób wnioskuje, że tylko ta forma jest prawidłowa. | |
| Możliwe są oba warianty zapisu, czyli zarówno tryb przyspieszony, jak i tryb przyśpieszony. Katarzyna Mazur |
|
| Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2012-01-24 |
| Czy w zdaniu Czy w dzisiejszym świecie potrzebujemy bardziej Dedalów czy Ikarów? poprawnie odmieniono imię Dedal? | |
| Tak, mamy tu dobrze odmienione to imię - użyty tu dopełniacz liczby mnogiej imienia Dedal brzmi właśnie Dedalów. Katarzyna Mazur |
|
| Ortografia | 2012-01-24 |
| Mam pytanie odnośnie do pisowni słowa wyspy, gdy mam na myśli Wyspy Brytyjskie. Czy taką niepełną nazwę miejscową należy zapisywać wielką czy małą literą? Dla pełnej jasności poniżej pozwalam sobie przytoczyć frapujące mnie przykłady: 1) Polscy lekarze na Wyspach są postrzegani jako wysoko wykwalifikowani specjaliści. 2) Nie łososie, które są największym skarbem wyspy na północno-zachodnim krańcu Europy, ciągną mnie na drugi koniec Starego Kontynentu, a możliwość łowienia pstrągów w pięknych, kredowych jeziorach. Czy zapis wyspy wielką literą w pierwszym zdaniu jest poprawny, ponieważ pochodzi od Wysp Brytyjskich? W drugim zdaniu skłaniam się ku małej literze, ponieważ tam odbieram to słowo jako pojęcie geograficzne. Uprzejmie proszę o rozwianie moich wątpliwości. |
|
| Intuicja Pana nie myli - jest dokładnie tak, jak Pan napisał. Można traktować Wyspy w pierwszym zdaniu jako część nazwy geograficznej Wyspy Brytyjskie, ale też jako pełną nazwę funkcjonującą zamiennie z nazwą Wielka Brytania (zob. tu). W zdaniu drugim istotnie mamy użyte słowo wyspa jako rzeczownik pospolity i dlatego właściwy jest jego zapis małą literą. Katarzyna Mazur |
|
| Różne | 2012-01-24 |
| Spotkałem podwójne imiona: Mariusz-Dariusz, Karina-Paulina. Takie zestawienie imion wydaje mi się kakofonią. Czy mam rację? | |
| Faktycznie takie rymujące się zestawienia nie brzmią zbyt dobrze, ale jeśli ktoś chce tak nazwać dziecko, nie można mu tego prawnie zabronić, choć warto to odradzać. A podwójne imię, niezależnie od tego, jakie wywołuje doznania słuchowe, powinno być pisane bez łącznika, por. Karina Paulina Kowalska czy Mariusz Dariusz Nowak. Katarzyna Mazur |
|
| Ortografia | 2012-01-17 |
| Czy użyta przeze mnie forma jest poprawna: nie zagrodzony parking - razem czy osobno? | |
| Jeśli napisałaby to Pani razem, na pewno byłoby dobrze, ale można znaleźć uzasadnienie także dla pisowni rozłącznej, zwłaszcza gdyby w teście pojawiło się jeszcze dopełnienie, np. parking nie zagrodzony płotem. Katarzyna Mazur |
|
| Odmiana | 2012-01-17 |
| Proszę o wskazanie i uzasadnienie poprawnej formy spośród: profili/profilów. | |
| Obie formy są poprawne - wariantywność końcówki dopełniacza liczby mnogiej męskich rzeczowników jest nierzadkim zjawiskiem, jeśli rzeczownik ten kończy się na -l bądź -cz, -sz, -rz/-ż, np. profili/profilów, żurnali/żurnalów, koszy/koszów. Także niektóre rzeczowniki zakończone na -j mogą przybierać alternatywne końcówki, np. pokoi/pokojów. Katarzyna Mazur |
|
| Ortografia | 2012-01-14 |
| Proszę o informację, czy rzeczywiście przyjęta i obowiązująca jest pisownia następujących skrótów. 1) foto. Jan Kowalski (jeżeli Jan Kowalski jest autorem fotografii) 2) fot. ze zbiorów Jana Kowalskiego (pan Kowalski nie jest autorem fotografii, ale właścicielem wykonanego przez kogoś innego zdjęcia). Chodzi o tę dodatkową literkę o w pierwszym przypadku. Bardzo zależy mi na odpowiedzi. Jest niezbędna przy redagowaniu albumu z licznymi fotografiami. |
|
| Nie ma takiego skrótu jak foto., jest natomiast pełny wyraz foto, oczywiście w znaczeniu ‘fotografia’. Chyba najlepiej będzie pisać zawsze Fot. Jan Kowalski oraz Fot. ze zbiorów Jana Kowalskiego (mimo że zalecenia edytorskie są takie, by nie zaczynać wypowiedzi od skrótu - ta zasada nie zawsze jest dobra i redagując podpisy pod zdjęcia moim zdaniem zdaniem nie trzeba się do niej stosować). Nie pisałabym natomiast Foto Jan Kowalski itp., ponieważ foto to słowo potoczne, a w poważnym wydawnictwie albumowym oczekiwalibyśmy języka ogólnego. Dodam też, że poprawnym skrótem od fotografia jest również fotogr., ale chyba w publikacjach bardzo rzadko się go stosuje. Katarzyna Mazur |
|
| Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2012-01-10 |
| Napisałam, że rok 2012 jest Rokiem Janusza Korczaka, Józefa Ignacego Kraszewskiego i ks. Piotra Skargi. Poprawiono mi na: rok 2012 jest rokiem Janusza Korczaka, Józefa Ignacego Kraszewskiego i ks. Piotra Skargi. Proszę o wyjaśnienie - jak jest poprawnie małą czy wielką literą? |
|
| Pani zapisy Rok Ignacego Kraszewskiego, Rok ks. Piotra Skargi itd. były dobre. To korektor (lub inna osoba ingerująca w tekst) popełnił błąd. Katarzyna Mazur |
|
| Składnia | 2012-01-10 |
| Czy można powiedzieć trwał nabór na pracowników sezonowych czy może trwał nabór pracowników sezonowych? | |
| Powiemy nabór kogoś/czegoś, mając na myśli konkretne osoby/obiekty zgłaszane do jakiegoś projektu, np. nabór pracowników, nabór wniosków; ale jeśli będziemy myśleć o samym projekcie/wydarzeniu/przedsięwzięciu/celu/stanowisku, użyjemy konstrukcji nabór na coś/na kogoś lub nabór do czegoś np. nabór na studia, nabór do wojska, nabór na stanowisko. W Pani przykładzie raczej użylibyśmy konstrukcji nabór pracowników sezonowych, ale ponieważ pracownik sezonowy to poniekąd też nazwa stanowiska, nie potępiałabym również konstrukcji nabór na pracowników sezonowych, dając jednak mimo wszytko pierwszeństwo poprzedniemu połączeniu. Katarzyna Mazur |
|
| Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2012-01-10 |
| Razi mnie odmiana przez dziennikarzy nazwiska Paszke (np. w dopełniaczu: Paszkego). Na moje ucho nie powinno się odmieniać nazwisk tego typu. Czy słusznie myślę? Z drugiej strony mam wątpliwości - bo Goethe, Goethego... Proszę o rozstrzygnięcie. | |
| Nazwisko to, jako męskie, jest odmienne, choć faktycznie w języku polskim wyraźna jest tendencja do rezygnacji z fleksji w przypadku nazwisk kończących się w wymowie na -e, ale coraz częściej też i na -o. Jeśli chodzi o formy przypadków zależnych nazwiska Paszke, są one następujące: D. Paszkego, C. Paszkemu, B. Paszkego, N. Paszkem, Ms. Paszkem. Katarzyna Mazur |
|
| Różne | 2012-01-10 |
| Proszę o podanie mi właściwego szyku wyrazów w zdaniu polskim, czyli czy piszemy zwykle na początku orzeczenie (grupą orzeczenia) czy podmiot (grupę podmiotu)? | |
| Teoretycznie najbardziej neutralne jest umieszczanie podmiotu przed orzeczeniem, ale tak naprawdę szyk zależy od tego, co w zdaniu nazywa elementy znane, a co niesie nową informację. W tekstach pisanych zazwyczaj to, o czym mówimy, czyli co jest znane odbiorcy, daje się na początek zdania (to tzw. temat zdania), a to, co się o tym czymś znanym mówi (tzw. remat), umieszcza się w drugiej części zdania. O takim szyku mówimy, że jest on obiektywny. Katarzyna Mazur |
|
| Odmiana | 2012-01-10 |
| Mam wątpliwości odnośnie do tego, czy przed słowo informatykę wstawić zaimek tę czy tą. Czy fakt, że słowo informatyka jest zapożyczeniem, ma tu jakieś znaczenie. | |
| To, czy wyraz jest obcego pochodzenia, czy rodzimy, nie ma znaczenia przy wyborze formy łączącego się z nim zaimka ta. W normie wzorcowej będziemy mieć tylko tę informatykę, w normie potocznej zaakceptujemy także tą informatykę. Katarzyna Mazur |
|
| Składnia | 2012-01-10 |
| Czy poprawne jest zdanie, które usłyszałem na filmie: Chodzi w końcu o dobro firmy, może na wszelki wypadek, nie zaszkodzi jej sprawdzić. Jej - osobę, która nie budzi zaufania. Czy nie powinno być: ją sprawdzić? | |
| Zacytowana konstrukcja jest zgodna z normą, ale przyjmuje się, że jeśli w zdaniu dopełnienie nie zależy bezpośrednio od zaprzeczonego czasownika, możliwe jest także zostawienie go w bierniku (choć gdyby ten warunek nie był spełniony, postawić by je trzeba w dopełniaczu). A zatem tak jak akceptuje się połączenia nie sposób przeczytać całą książkę, tak za dobre uznać trzeba połączenie nie zaszkodzi ją sprawdzić. I jeśli mam być szczera, ja właśnie tego ostatniego połączenia bym użyła, dokładnie tak, jak Pan sugeruje. Katarzyna Mazur |
|