| Ortografia | 2012-01-14 |
| Proszę o informację, czy rzeczywiście przyjęta i obowiązująca jest pisownia następujących skrótów. 1) foto. Jan Kowalski (jeżeli Jan Kowalski jest autorem fotografii) 2) fot. ze zbiorów Jana Kowalskiego (pan Kowalski nie jest autorem fotografii, ale właścicielem wykonanego przez kogoś innego zdjęcia). Chodzi o tę dodatkową literkę o w pierwszym przypadku. Bardzo zależy mi na odpowiedzi. Jest niezbędna przy redagowaniu albumu z licznymi fotografiami. |
|
| Nie ma takiego skrótu jak foto., jest natomiast pełny wyraz foto, oczywiście w znaczeniu ‘fotografia’. Chyba najlepiej będzie pisać zawsze Fot. Jan Kowalski oraz Fot. ze zbiorów Jana Kowalskiego (mimo że zalecenia edytorskie są takie, by nie zaczynać wypowiedzi od skrótu - ta zasada nie zawsze jest dobra i redagując podpisy pod zdjęcia moim zdaniem zdaniem nie trzeba się do niej stosować). Nie pisałabym natomiast Foto Jan Kowalski itp., ponieważ foto to słowo potoczne, a w poważnym wydawnictwie albumowym oczekiwalibyśmy języka ogólnego. Dodam też, że poprawnym skrótem od fotografia jest również fotogr., ale chyba w publikacjach bardzo rzadko się go stosuje. Katarzyna Mazur |
|
| Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2012-01-10 |
| Napisałam, że rok 2012 jest Rokiem Janusza Korczaka, Józefa Ignacego Kraszewskiego i ks. Piotra Skargi. Poprawiono mi na: rok 2012 jest rokiem Janusza Korczaka, Józefa Ignacego Kraszewskiego i ks. Piotra Skargi. Proszę o wyjaśnienie - jak jest poprawnie małą czy wielką literą? |
|
| Pani zapisy Rok Ignacego Kraszewskiego, Rok ks. Piotra Skargi itd. były dobre. To korektor (lub inna osoba ingerująca w tekst) popełnił błąd. Katarzyna Mazur |
|
| Składnia | 2012-01-10 |
| Czy można powiedzieć trwał nabór na pracowników sezonowych czy może trwał nabór pracowników sezonowych? | |
| Powiemy nabór kogoś/czegoś, mając na myśli konkretne osoby/obiekty zgłaszane do jakiegoś projektu, np. nabór pracowników, nabór wniosków; ale jeśli będziemy myśleć o samym projekcie/wydarzeniu/przedsięwzięciu/celu/stanowisku, użyjemy konstrukcji nabór na coś/na kogoś lub nabór do czegoś np. nabór na studia, nabór do wojska, nabór na stanowisko. W Pani przykładzie raczej użylibyśmy konstrukcji nabór pracowników sezonowych, ale ponieważ pracownik sezonowy to poniekąd też nazwa stanowiska, nie potępiałabym również konstrukcji nabór na pracowników sezonowych, dając jednak mimo wszytko pierwszeństwo poprzedniemu połączeniu. Katarzyna Mazur |
|
| Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2012-01-10 |
| Razi mnie odmiana przez dziennikarzy nazwiska Paszke (np. w dopełniaczu: Paszkego). Na moje ucho nie powinno się odmieniać nazwisk tego typu. Czy słusznie myślę? Z drugiej strony mam wątpliwości - bo Goethe, Goethego... Proszę o rozstrzygnięcie. | |
| Nazwisko to, jako męskie, jest odmienne, choć faktycznie w języku polskim wyraźna jest tendencja do rezygnacji z fleksji w przypadku nazwisk kończących się w wymowie na -e, ale coraz częściej też i na -o. Jeśli chodzi o formy przypadków zależnych nazwiska Paszke, są one następujące: D. Paszkego, C. Paszkemu, B. Paszkego, N. Paszkem, Ms. Paszkem. Katarzyna Mazur |
|
| Różne | 2012-01-10 |
| Proszę o podanie mi właściwego szyku wyrazów w zdaniu polskim, czyli czy piszemy zwykle na początku orzeczenie (grupą orzeczenia) czy podmiot (grupę podmiotu)? | |
| Teoretycznie najbardziej neutralne jest umieszczanie podmiotu przed orzeczeniem, ale tak naprawdę szyk zależy od tego, co w zdaniu nazywa elementy znane, a co niesie nową informację. W tekstach pisanych zazwyczaj to, o czym mówimy, czyli co jest znane odbiorcy, daje się na początek zdania (to tzw. temat zdania), a to, co się o tym czymś znanym mówi (tzw. remat), umieszcza się w drugiej części zdania. O takim szyku mówimy, że jest on obiektywny. Katarzyna Mazur |
|
| Odmiana | 2012-01-10 |
| Mam wątpliwości odnośnie do tego, czy przed słowo informatykę wstawić zaimek tę czy tą. Czy fakt, że słowo informatyka jest zapożyczeniem, ma tu jakieś znaczenie. | |
| To, czy wyraz jest obcego pochodzenia, czy rodzimy, nie ma znaczenia przy wyborze formy łączącego się z nim zaimka ta. W normie wzorcowej będziemy mieć tylko tę informatykę, w normie potocznej zaakceptujemy także tą informatykę. Katarzyna Mazur |
|
| Składnia | 2012-01-10 |
| Czy poprawne jest zdanie, które usłyszałem na filmie: Chodzi w końcu o dobro firmy, może na wszelki wypadek, nie zaszkodzi jej sprawdzić. Jej - osobę, która nie budzi zaufania. Czy nie powinno być: ją sprawdzić? | |
| Zacytowana konstrukcja jest zgodna z normą, ale przyjmuje się, że jeśli w zdaniu dopełnienie nie zależy bezpośrednio od zaprzeczonego czasownika, możliwe jest także zostawienie go w bierniku (choć gdyby ten warunek nie był spełniony, postawić by je trzeba w dopełniaczu). A zatem tak jak akceptuje się połączenia nie sposób przeczytać całą książkę, tak za dobre uznać trzeba połączenie nie zaszkodzi ją sprawdzić. I jeśli mam być szczera, ja właśnie tego ostatniego połączenia bym użyła, dokładnie tak, jak Pan sugeruje. Katarzyna Mazur |
|
| Grzeczność językowa | 2012-01-10 |
| Uprzejmie proszę o wyjaśnienie, skąd wziął się internetowy zwrot witam miło. Czy taka - moim zdaniem okropna - forma jest poprawna? | |
| Może to połączenie do najszczęśliwszych nie należy, w każdym razie mnie też się nie podoba, ale z systemowego punktu widzenia jest poprawne. Pewnie powstało na bazie konstrukcji miło mi państwa powitać. Katarzyna Mazur |
|
| Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2012-01-10 |
| Czy nazwisko Negri należy odmieniać? | |
| Nazwisko sławnej Poli jest nieodmienne. Katarzyna Mazur |
|
| Różne | 2012-01-10 |
| Mam mały językowy problem. Proszę wyobrazić sobie człowieka, który w młodości doznał kontuzji. Minęło wiele lat, ale ten człowiek wciąż żyje. Można o nim powiedzieć, że odczuwa skutki kontuzji przez całe życie oraz że będzie je odczuwał przez resztę życia, ale czy można o żyjącym człowieku powiedzieć: Skutki kontuzji odczuwał do końca życia? Proszę o odpowiedź - potrzebuję zdania specjalisty, by przedstawić je jako dowód przyjacielowi. | |
| Nie, nie można w odniesieniu do tego człowieka, o którym mowa w pytaniu, powiedzieć, że skutki kontuzji odczuwał do końca życia, bo to konotuje, że ten człowiek już nie żyje, a przecież to nieprawda. Katarzyna Mazur |
|
| Grzeczność językowa | 2012-01-10 |
| Mam problem dotyczący zaproszeń ślubnych dla osób duchownych. Co należy wpisać w zaproszeniach dla ojca zakonnego i księdza w miejscu Sz.P.? | |
| Formy adresatywne przeznaczone dla księdza to: Wielebny Ksiądz lub Czcigodny Ksiądz, a dla ojca zakonnego: Przewielebny Ojciec, Najczcigodniejszy Ojciec, Wielebny Ojciec bądź Czcigodny Ojciec. Gdyby osoba duchowna była bratem zakonnym, użylibyśmy w piśmie w stosunku do niej zwrotów Wielebny Brat lub Czcigodny Brat. Katarzyna Mazur |
|
| Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2012-01-10 |
| Mam małe wątpliwości co do tego, czy nazwiska takie jak: Popko, Nowik, Korotko, Werra odmieniają się w języku polskim. | |
| Jako męskie wszystkie te nazwiska są odmienne, jako żeńskie tylko Werra. Podaję odmianę pierwszych trzech w rodzaju męskim: D. Popki, Nowika, Korotki; C. Popce, Nowikowi, Korotce; B. Popkę, Nowika, Korotkę, N. Popką, Nowikiem, Korotką, Ms. Popce, Nowiku, Korotce. Nazwisko Werra będzie miało takie same formy w rodzaju męskim jak w żeńskim, a są one następujące: D. Werry, C. Werze, B. Werrę, N. Werrą, Ms. Werze. Katarzyna Mazur |
|
| Ortografia | 2012-01-10 |
| Czy użyta przeze mnie forma jest poprawna: nie zagrodzony parking (razem czy osobno)? | |
| Imiesłowy przymiotnikowe można pisać z nie osobno, jeśli mają one czasownikowy charakter. Musiałabym mieć większy kontekst, żeby to ocenić, ale jest duża szansa, że zapis przez Panią zastosowany jest zupełnie poprawny. Jeśli np. użyła Pani konstrukcji parking nie zagrodzony płotem, to imiesłów jest tu odczytywany jako nazywający (nie)podleganie czynności, a więc pisownia rozdzielna cząstki nie będzie tu uzasadniona, a w mojej opinii nawet wskazana. Jeśli jednak ma Pani problem z rozróżnieniem, kiedy nie trzeba pisać z imiesłowem razem, a kiedy można osobno, najlepiej wybrać pisownię łączną - ona zawsze jest dobra, a przez to bezpieczna. Katarzyna Mazur |
|
| Nazwy własne (pisownia i odmiana) | 2011-12-29 |
| Moje pytanie dotyczy następującego zdania ATM Studio – jedno z największych i najnowocześniejsze, nie tylko w Polsce, ale też w Europie środkowo-wschodniej – czy nazwę geograficzną Europa środkowo-wschodnia piszemy z wielkiej, czy z małej litery? | |
| Poprawny jest zapis wielką literą (podkreślam, wielką, a nie *z wielkiej), czyli Europa Środkowo-Wschodnia. Maciej Trenczek |
|
| Interpunkcja | 2011-12-29 |
| Czy w poniższym zdaniu jest poprawna interpunkcja: Interesuje nas, jaka jest waga problemów, z którymi zmagamy się tu w Polsce oraz z którymi zmagają się nasi sąsiedzi. | |
| Tak, interpunkcja jest w tym zdaniu poprawna. Maciej Trenczek |
|
| Różne | 2011-12-29 |
| Chciałam zapytać, czy wymienione niżej liczebniki należą do grupy liczebników porządkowych, jaka jest zasada stawiania kropki po liczebnikach porządkowych – 20. dnia, 16. ochotnik, lat 60. (lat sześćdziesiątych), 15. dziewczyna (piętnasta dziewczyna), 15. (piętnastym), 15. (piętnastych), 16. (szesnastego). Czy liczebnik dwanaściorga to liczebnik zbiorowy? | |
| Prawie wszystkie wymienione przez Panią liczebniki to liczebniki porządkowe. Tylko dwanaściorga nie zalicza się do tej grupy, bo to liczebnik zbiorowy. Zasady stosowania kropki po liczebnikach zbiorowych określają reguły interpunkcyjne, które znajdzie Pani tu oraz w odpowiednich rozdziałach tu. Zachęcam też do przejrzenia archiwum poradni – w okienko wyszukiwarki proszę wpisać np. słowo liczebnik – wyświetli się kilka stron odpowiedzi; dla Pani pomocna będzie zwłaszcza strona ostatnia, z najnowszymi odpowiedziami. Katarzyna Mazur |
|
| Poprawność komunikacyjna | 2011-12-29 |
| Czy w tekście pisanym, naukowym lub popularnonaukowym, można napisać u progu władzy, czy jest to niepoprawne stylistycznie? | |
| Wyrażenie u progu [czegoś] w znaczeniu ‘na początku [czegoś]’ jest notowane z kwalifikatorem książkowe, ale w tekstach naukowych i popularnonaukowych, czyli raczej niepotocznych, spokojnie można go używać. Katarzyna Mazur |
|
| Poprawność komunikacyjna | 2011-12-29 |
| Bardzo proszę o poradę w sprawie ustalenia, które z pytań jest bardziej poprawne, biorąc pod uwagę, że to jedno z kilku pytań na dany temat. 1. Czy dziecko jest alergiczne? (są dwie odpowiedzi: tak lub nie i w dalszej części pojawiają się pytania o ewentualne leki, które dziecko musi przyjmować). 2. Czy dziecko ma alergię? Są to pytania do rodziców w formularzu przyjęcia do grupy przedszkolnej. |
|
| Obie formy są równie dobre. Myślę, że ma Pan wątpliwości nie tyle co do pytania Czy dziecko ma alergię?, ile raczej do konstrukcji dziecko alergiczne. Otóż uspokajam – Uniwersalny słownik języka polskiego pod. red. S. Dubisza (wyd. z 2008 roku) notuje następujące podznaczenie przymiotnika alergiczny – ‘skłonny do alergii’ i podaje jako przykład użycia właśnie kolokację dzieci alergiczne. Zatem bez obaw można się nią posłużyć w formularzu ankietowym. Katarzyna Mazur |
|
| Ortografia | 2011-12-29 |
| Czy poprawne jest wyrażenie: dawać zapewnienia, czy zapewnienia można jedynie składać lub udzielać? | |
| Nie jest to może najczęstsze połączenie, ale kolokacja dawać zapewnienie pojawia się sporo razy np. w Narodowym Korpusie Języka Polskiego. Myślę, że można ją zaakceptować, choć raczej sama tak bym nie powiedziała. A może jednak prościej byłoby użyć czasownika zapewniać? Katarzyna Mazur |
|
| Interpunkcja | 2011-12-29 |
| Czy w wyrażeniu: po..., a przed... poprawnie użyto przecinka, czy też a pełni tu funkcję łącznika i nie wymaga jego użycia? | |
| Przecinek przed a jest tu konieczny – a pełni w omawianym wyrażeniu funkcję po prostu spójnika przeciwstawnego. Katarzyna Mazur |
|