Najczęściej zadawane pytania (229) Ortografia (592) Interpunkcja (198) Wymowa (69) Znaczenie (264) Etymologia (306) Historia języka (26) Składnia (336) Słowotwórstwo (139) Odmiana (333) Frazeologia (133) Poprawność komunikacyjna (190) Nazwy własne (439) Wyrazy obce (90) Grzeczność językowa (41) Różne (164) Wszystkie tematy (3320)
w:
Uwaga! Można wybrać dział!
Ortografia2008-12-09
W trybie grzecznościowym, w korespondencji zawsze używam dużych liter zwracając się do danej osoby: Tobie, Ciebie itp. Ale czy ta sama zasada obowiązuje przy zwrotach twoje, do twojej?
Tak, oczywiście. Jeśli decyduje się Pani na zaznaczanie szacunku do odbiorcy przez pisanie wielką literą zaimków osobowych, nie można zaprzestać tylko na mianowniku tychże zaimków, ale także wielką literą pisać zaimki w przypadkach zależnych (D. Ciebie, C. Tobie, B. Ciebie, N. z Tobą, Ms. o Tobie). Podobnie postępujemy z zaimkami dzierżawczymi, pisząc wielka literą wyrazy typu Twój, Twego, a także Jego, Ich itp.
Katarzyna Sujkowska-Sobisz
Wyrazy obce2008-12-09
Pracuję w agencji reklamowej, która sprzedaje różnego rodzaju gadżety. W trakcie projektowania nowego katalogu natrafiliśmy na mały problem, a mianowicie zastanawiamy się, czy sformułowanie trendy roku lub trendy roku 2009 jest poprawne?
Jeszcze dziesięć lat temu sugerowałabym zastąpienie słowa trendy leksemami tendencje, prądy lub kierunki. Dzisiaj, zwłaszcza w tekstach promocyjnych, nie da się zrezygnować z zapożyczeń, zwłaszcza takich, które są przez odbiorców rozumiane, zyskały już akceptację słownikową (a zatem są normatywne) i kojarzą się pozytywnie. Nie wyobrażam, aby zastąpili Państwo słowo trendy wyrazem prądy. Język się zmienia, ewoluuje i to, co kilka lat temu wydawało się niepoprawne, z czasem staje się akceptowalne.
Katarzyna Sujkowska-Sobisz
Składnia2008-12-09
Jestem pracownikiem kancelarii Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ w Poznaniu. Nasza jednostka dzieli się na piony i działy. Codziennie odbieramy korespondencję i ją przekazujemy dalej (przypisujemy jej odpowiedni dekret, czyli oznaczenie działu/pionu). Moje pytanie: czy korespondencję dekretujemy DO działu/pionu czy NA dział/pion? Oraz NA osobę czy DO osoby?
Dekretować to tyle, co wydawać akt prawny czyli dekret właśnie lub dokonywać dekretacji na dokumentach (zwłaszcza księgowych). Precyzyjniej dekret to akt normatywny mający moc ustawy, wydany jednak nie przez parlament, ale przez organ władzy wykonawczej (prezydent, premier, rząd). Rozumiem, że nie w takim znaczeniu używają Państwo słowa dekret, nigdzie jednak nie znalazłam definicji, w której napisane byłoby, że dekretowanie to sposób oznaczania pism, korespondencji przed ostateczną dystrybucją. Wydaje się zatem, że używają Państwo słowa dekretować w sensie przenośnym jako ‘decydować, postanawiać’, a zatem w rozstrzyganiu kwestii poprawności składniowej, która Pana niepokoi trzeba będzie posiłkować się semantyką. I tak: dekretuje się bez wątpienia NA DOKUMENTACH (na wnioskach, na fakturach i na umowach), takie dekretowanie oznacza sposób księgowania dokumentu. Gdy jednak dekretują Państwo korespondencję, decydują o tym, do jakiego pionu, działu czy do jakiej osoby dotrze konkretne pismo. Używają słowa dekretować w znaczeniu ‘kierować do kogoś, czegoś’. Wydaje się zatem, że jeśli zaakceptujemy słowo dekretować w znaczeniu kierować do kogoś – to tylko z rekcją dekretować DO DZIAŁU i DO OSOBY. Katarzyna Sujkowska-Sobisz
Interpunkcja2008-12-09
Moje pytanie dotyczy zdania: W związku z powyższym w celu wyjaśnienia tej kwestii proszę kontaktować się bezpośrednio z Pana Kontrahentem. Czy człon w celu wyjaśnienia tej kwestii powinien być wydzielony jako wtrącenie? Czy może poprawne są obie formy zapisu?
Wtrąceniami sensu stricto nazywamy te rozbijające tok wywodu człony wypowiedzenia, które, w przeciwieństwie do dopowiedzeń, nie wchodzą w formalną (gramatyczną) lub treściową zależność od pozostałych części składowych danego zdania bądź oznajmienia. Ze względu na ten ich pozakonstrukcyjny charakter oddziela się je przecinkami, nawiasami lub myślnikami od sąsiednich fragmentów. Takie wtrącenia rozpoznajemy też po tym, że usunięcie ich z wypowiedzi nie zmienia jej zasadniczego sensu. Najczęściej bowiem niosą one jedynie informację metajęzykową, informują o czyimś stosunku do przywołanych np. sądów, np. On się do tego, moim zdaniem, nie nadaje. Często rozszerza się zakres omawianego terminu również na fragmenty co prawda zarówno semantycznie, jak i gramatycznie związane z resztą zdania, ale „wplecione” w jego główny tok i w linearnym uporządkowaniu wypowiedzi znajdujące się między elementami budującymi związek wyrazowy, same w niego nie wchodząc. Te wtrącenia-wstawki także oddziela się przecinkami czy myślnikami od reszty członów, np. Jarek był, choć nie chciał się do tego przyznać, zazdrosny o Elżbietę. Niejednokrotnie jednak to, czy mamy do czynienia z wtrąceniem, wynika ze zdań poprzedzających, a czasem decyduje o tym sam autor wypowiedzi. I właśnie z taką sytuacją spotykamy się w przypadku zacytowanego przez Panią przykładu. Bez znajomości kontekstu nie jestem do końca w stanie rozstrzygnąć, gdzie powinny się w nim znajdować przecinki. Ich rozmieszczenie zależy bowiem od tego, na które partie tekstu autor chce położyć większy nacisk, a bez których, jako mniej istotnych, można się obejść. Zatem w zależności od intencji nadawcy i otoczenia tekstowego za poprawne dałoby się uznać to wypowiedzenie 1) w ogóle bez przecinków lub 2) z przecinkiem tylko po wyrażeniu z powyższym albo 3) w wersji następującej: W związku z powyższym, w celu wyjaśnienia tej kwestii, proszę kontaktować się bezpośrednio z Pana kontrahentem. Dla każdego znalazłoby się logiczne uzasadnienie.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2008-12-09
Piszę dokument, który przyjmuje formę „akt osobistych”. Jest tam kilka pozycji - wzrost, waga, itp. Jest również pozycja „jedzenie, którego nie lubi”. Czy w przypadku wyrażenia jedzenie, którego nie lubi, które nie jest zdaniem, a równoważnikiem zdania, przed spójnikiem który powinien być przecinek?
Na początek wyjaśnijmy, czym tak naprawdę jest przywołane przez Pana „wyrażenie”. Otóż, Jedzenie, którego nie lubi to fragment dłuższego wypowiedzenia składający się z oznajmienia jedzenie w części nadrzędnej i, następującego po przecinku, zdania przydawkowego w części podrzędnej. Przecinek przed zaimkiem względnym który jest tu konieczny (por. reguła 362 Zasad pisowni i interpunkcji).
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2008-12-09
Moje pytanie odnosi się do pisowni nazw formacji wojskowych jak np. 501. Batalion Tygrysów. Czy kropka po zapisywanym cyfrą liczebniku porządkowym jest tutaj obligatoryjna w przypadku każdej formacji (pułk, batalion, dywizja)? Na różnych stronach w internecie znalazłem sprzeczne opinie na ten temat, dlatego zwracam się do Państwa.
Po liczebnikach porządkowych zapisywanych cyframi arabskimi kropki należy stawiać zawsze wtedy, gdy ich brak mógłby budzić wątpliwości interpretacyjne w kwestii tego, czy faktycznie w tekście występuje liczebnik porządkowy, czy może raczej w konkretnym wyrażeniu użyto liczebnika głównego albo np. zbiorowego. Gdy jednak z kontekstu jasno wynika, że cyfra (bądź konfiguracja cyfr) wyraża liczebnik porządkowy, kropkę po niej można pominąć. Ta zasada obowiązuje także w przypadku pisowni nazw formacji wojskowych. Okazuje się jednak, że gdy mamy do czynienia z nazwą własną takiej jednostki, zaczynającą się wielką literą, stojąca bezpośrednio przed nią cyfra oznacza właściwie zawsze liczebnik porządkowy (cyfra jako ekwiwalent liczebnika głównego może bowiem wystąpić tylko przed nazwą pospolitą, rozpoczynającą się małą literą), w związku z czym użycie kropki po cyfrze nigdy nie byłoby tu obligatoryjne. A więc poprawne są oba następujące zdania, w których cyfra zastępuje słowo ‘pierwszego’: Byłem żołnierzem 1. Pułku Szwoleżerów oraz Byłem żołnierzem 1 Pułku Szwoleżerów. Jeśli jednak całe zdanie zanotowano by wersalikami, czyli wielkimi literami, lub zamiast nazwy własnej użyto skrótu, charakter liczebnika musiałby – co prawda w nielicznych tylko kontekstach, bo jedynie przy wystąpieniu cyfry 1 – zostać określony przy pomocy stosownego znaku interpunkcyjnego (por. SŁUŻYŁEM W 1. BATALIONIE TYGRYSÓW jako odpowiednik Służyłem w Pierwszym Batalionie Tygrysów oraz W AKCJI WZIĄŁ UDZIAŁ 1 BATALION TYGRYSÓW odczytywane wyłącznie w następujący sposób: W akcji wziął udział jeden batalion tygrysów). Podkreślam jednak, że poza tymi wyjątkami decyzja o zastosowaniu bądź nieużyciu kropki po liczebniku porządkowym przed nazwą własną formacji wojskowej (a także większością innych nazw własnych) należy do piszącego.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2008-12-09
Często w zdaniach stosuję wyliczenia (jedno pod drugim). Kieruję się wówczas zasadą, która mówi, że jeśli dochodzi do zbiegu myślnika i innego znaku interpunkcyjnego, wówczas przed myślnikiem pomijamy przecinek. Reguła ta sprawdza się także pod względem wizualnym. Moi współpracownicy jednak są przekonani, że nie mam racji (powołują się na szkołę!) i chcą stawiać przecinki tam, gdzie według mnie jest to zbędne. Oto przykład:
Podróżnicy będą mieć okazję:
- odkrywać najpiękniejsze wyspy
- uczestniczyć w zbiorach herbaty
- pływać luksusowymi barkami
- podziwiać góry i medytować
- jeździć na słoniach.
Tak wygląda moja wersja. Nie widzę tu uzasadnienia do wstawiania przecinków. A może się mylę?
Zaproponowana przez Panią wersja jest jedną z dwóch poprawnych – w przypadku wyliczeń składających się z członów zapisywanych od myślnika w osobnych wierszach można albo umieszczać na końcu każdego z nich stosowne znaki przestankowe (średniki czy przecinki), albo zrezygnować z tego. Drugą opcję należy tłumaczyć nie zastosowaniem reguły usuwania przecinka, gdy dochodzi do jego zbiegu z myślnikiem, ponieważ obowiązuje ona jedynie dla tekstów składanych w ciągu (por. np. Wiem – choć wolałbym nigdy nie poznać prawdy – że to nie św. Mikołaj przynosi prezenty, gdzie nie ma przecinka po Wiem), ale względami, jak to zostało w pytaniu określone, wizualnymi, a ściślej edytorskimi. Proszę zresztą zauważyć, że nic nie stoi na przeszkodzie, by myślniki zastąpić praktycznie dowolnym elementem graficznym, tu tzw. punktorem (kółkiem, rombem, kwadratem, cyfrą, literą z nawiasem itp.), i wówczas faktu nieużycia np. średników na końcu wersów nie uda się objaśnić przez odwołanie do zasady, o której mowa w pytaniu.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2008-12-09
Czy w zdaniu Jako dziecko Anna lubiła grać na pianinie, po wyrażeniu jako dziecko powinien znajdować się przecinek? Zasada mówi, że równoważniki zdania (w zdaniu złożonym) powinno oddzielać się przecinkiem. Lecz nie jestem pewien, czy należy traktować jako dziecko jako równoważnik, czy też jako część składową zdania pojedynczego (okolicznik czasu?).
W zacytowanym wypowiedzeniu nie powinno się wyrażenia przyimkowego jako dziecko oddzielać przecinkiem od pozostałych członów, gdyż występując tu w roli okolicznika (w ujęciu np. S. Jodłowskiego jest to okolicznik akcesoryjny), ściśle związanego z wyrazami następującymi po nim, niesie ono informacje ważne dla interpretacji treści całego zdania. Inaczej postępowalibyśmy w przypadku wypowiedzi, w których wyrażenie przyimkowe z jako pełni funkcję równoważnika zdania i da się zastąpić zdaniem podrzędnym okolicznikowym przyczyny – wówczas przed przyimkiem musielibyśmy umieścić znak interpunkcyjny sugerujący przerwę na oddech. Sytuacja ta dotyczy m.in. następujących konstrukcji: Jako matka, powinnaś bardziej troszczyć się o dzieci (bo: Jako że jesteś matką, powinnaś bardziej troszczyć się o dzieci) oraz Jako chory, nie powinien był wychodzić dziś z łóżka (bo: Dlatego że jest chory, nie powinien był wychodzić dziś z łóżka). Proszę zauważyć, że nie moglibyśmy w ten sposób, bez zmiany sensu, sparafrazować zdania, o które Pana pyta: Jako dziecko Anna lubiła grać na pianinie znaczy bowiem coś innego niż Jako że była dzieckiem, Anna lubiła grać na pianinie. Dodam tylko, że ostatnie zdanie, choć gramatycznie poprawne, musielibyśmy w ogóle odrzucić, jako oparte na jednej z dwu fałszywych przesłanek: *wszystkie dzieci lubią grać na pianinie, *każdy, kto kiedykolwiek był dzieckiem, kiedyś lubił grać na pianinie. Katarzyna Mazur
Słowotwórstwo2008-12-07
Ciekawi mnie, jaka jest forma przeciwna wyrazu retrospekcja, czyli ‘spojrzenie w przyszłość’ zamiast w przeszłość. A konkretnie chodzi o zabieg wykonany w czwartym sezonie serialu „Zagubieni”. Spotkałem się z określeniem go jako futurospekcje i zastanawiam się nad poprawnością. Wyniki z wyszukiwarki internetowej zamykają się w stronach związanych w tym serialem.
Neologizm futurospekcja powstał na wzór odnotowanego już u progu XIX wieku (w tzw. Słowniku warszawskim) wyrazu retrospekcja, latynizmu znanego w wielu językach europejskich, np. niem. Retrospektion, fr. rétrospection, ang. retrospection, ros. rietrospiekcija (wszystkie podane wyrazy powstały na bazie łac. retrōspicere ‘spoglądać w tył’). Skoro istnieje wyraz o znaczeniu ‘odwoływanie się do wcześniejszych faktów lub wcześniejszych stadiów jakiegoś zjawiska’, nie dziwi, że pojawiła się potrzeba oddania jednym słowem sensu ‘odwoływanie się do faktów lub stadiów jakiegoś zjawiska, które mają wystąpić w przyszłości’. Wyraz futurospekcja zbudowany jest na wzór wyrazu retrospekcja przez wymianę retro na futuro, wszak rdzeń futur- nie jest nam obcy (por. futurolog, futurologia, futuryzm, futurysta, wszystkie na bazie łac. futūrum ‘to, co będzie’, futurum ‘przyszły’). Czy neologizm futurospekcja ma szansę na upowszechnienie? Pytanie trudne, bo język jest tworem nieprzewidywalnym, mamy wiele przykładów na to, że lingwistyczne prognozy okazały się chybione. Jak na razie wyraz należy traktować jako neologizm, w moim odczuciu trafnie utworzony.
Krystyna Kleszczowa
Wyrazy obce2008-12-04
Jak prawidłowo pisać wyraz unguator czy ungwator (urządzenie do wykonywania maści)?
Unguator to zastrzeżona znakiem ® nazwa systemu przygotowania maści, kremów i czopków znana od 2001 roku. Jest to też nazwa miksera recepturowego stosowanego w farmacji. Z tego też powodu powinien obowiązywać zapis zgodny z oryginałem. Słowo unguator zostało utworzone od łacińskiego rzeczownika unguentum ‘maść’ dzięki dodaniu łacińskiego przyrostka słowotwórczego -ator oznaczającego wykonawcę czynności (niekoniecznie osobowego). W dostępnych zapisach internetowych przeważa forma łacińska unguator, niezwykle rzadko pojawia się zapis ungwator, jak np. na forum farmaceutycznym: pracodawca robi z nas pomoc apteczną / ungwator i pracownika pierwszego stołu czy w opisie kursów organizowanych przez wydział farmaceutyczny uczelni dla farmaceutów: wykorzystanie ungwatora w recepturze maści. Forma ungwator jest albo zapisem wymowy tego wyrazu w polszczyźnie, albo też przejawem procesu jego spolszczania, zauważyć bowiem trzeba, że innojęzyczne słowa zawierające połączenie qu są do polszczyzny adaptowane z grupą kw, połączenie gu natomiast jako gw, por. ang. quiz – kwiz, quaker – kwakier, łac. lingua – lingwistyka, quadrans – kwadrans, quadratum – kwadrat , quaestio – kwestia, quaerenda – kwerenda, consequentia – konsekwencja, fr. qualification – kwalifikacja, niem. Quant – kwant, wł. quartetto – kwartet, quintetto – kwintet, hiszp. conquista – konkwista, guanaco – guanako, guarana – gwarana, podobnie jak nazwy geograficzne typu Guatemala – Gwatemala, Guinea – Gwinea.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2008-12-04
Na niektórych przejściach dla pieszych w moim mieście widnieje informacja chcesz przejść - dotknij przycisk. Czy przypadkiem forma dotknij przycisku nie jest bardziej odpowiednia?
Ma Pani rację: poprawną formą jest dotknij przycisku, ponieważ czasownik dotknąć wymaga, aby występujący po nim rzeczownik przybrał formę dopełniacza.
Katarzyna Wyrwas
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2008-12-04
Chciałabym się dowiedzieć, w jaki sposób odmienić nazwę miejscowości Łaz. Czy będzie to np. Biblioteka Publiczna w Łazie czy Biblioteka Publiczna w Łazowie.
Jeśli miejscowość nazywa się Łaz, to biblioteka znajduje się w Łazie. Biblioteka byłaby w Łazowie, gdyby miasto nazywało się Łazów. Nazwa Łaz ma formy odmiany: D. Łaza, C.Łazowi, B. Łaz, N. Łazem, Ms. Łazie.
Katarzyna Wyrwas
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2008-12-04
Jak odmieniać nazwisko kobiety brzmiące Maciążka? Posiadaczka upiera się, że nie powinno się go odmieniać.
Nosiciele nazwisk często upierają się, że ich nazwiska się nie odmieniają… Co więcej: żądają, aby nie odmieniać! Przekonanie to jest błędne i ze wszech miar szkodliwe. Polszczyzna jest językiem tak doskonałym, że jest w stanie stworzyć formy odmiany nawet dla nazwisk obcych: nazwisk George’a Busha, Nicolasa Sarkozy’ego, Charles’a de Gaulle’a, Salvadora Dalego, Josepha Ratzingera i innych, dlaczego zatem mielibyśmy o macoszemu traktować nazwiska rodzime? Nazwisko Maciążka oczywiście się odmienia i to analogicznie do rzeczownika pospolitego książka: D. Marii Maciążki, CMs. Marii Maciążce, B. Marię Maciążkę, N. Marią Maciążką. Tu zapewne może pojawić się argument, że nazwisko takie w formach przypadków zależnych (a więc odmienione) nie będzie rozpoznawalne, że trudno będzie ustalić formę mianownika, czyli formę, którą zapisano w dokumentach stanu cywilnego. Analogia do wyrazu książka przekonuje jednak, że tylko osoba niezbyt bystra, niezbyt obeznana z polszczyzną lub też bardzo negatywnie nastawiona mogłaby nie domyślić się, jaką formę ma mianownik! Powtarzam zatem za tytułem artykułu prof. Ireny Bajerowej: wstyd nie odmieniać nazwisk. Zwłaszcza swojego.
Katarzyna Wyrwas
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2008-12-04
Jaka jest forma dopełniacza od nazwiska Czupała: Czupały czy Czupali?
Poprawną formą dopełniacza nazwiska Czupała jest zdecydowanie Czupały (por. np. nazwisko słynnej sportsmenki Sylwii Gruchały). Nazwisko to w kolejnych przypadkach brzmi następująco: CMs. Czupale, B. Czupałę, N. Czupałą, widać więc, że oboczność ł : l występuje jedynie w celowniku i miejscowniku przed miękczącą samogłoska przednią e.
Katarzyna Wyrwas
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2008-12-03
Czy nazwisko Ruzicka podlega deklinacji w języku polskim? Jeżeli tak, to jak wygląda odmiana?
Wszystkie polskie nazwy własne podlegają odmianie, trzeba tylko dopasować je do właściwego wzorca. Nazwisko Ruzicka można odmieniać przymiotnikowo jak inne podobne typu Sawicka, Kunicka, Branicka – wtedy formy byłyby następujące: M. Ruzicka, DCMs. Ruzickiej, BN. Ruzicką. Czasem z racji pochodzenia nazwiska tego typu mogą się też odmieniać jak rzeczowniki, por. np. Ulitzka – D. Ulitzki, CMs. Ulitzce, B. Ulitzkę, N. Ulitzką. Nazwisko Ruzicka w tej wersji przybierałoby formy: D. Ruzicki, CMs. Ruzicce, B. Ruzickę, N. Ruzicką.
Katarzyna Wyrwas
Interpunkcja2008-12-03
Czy podając w bibliografii, np.: K. J. Kowalski, po drugiej literze imienia należy stosować kropkę?
Obie litery są skrótami imion, muszą zatem wystąpić z kropką w każdej sytuacji.
Katarzyna Wyrwas
Interpunkcja2008-12-03
Czy w zdaniu: Liczba zatrudnionych na poczcie wynosiła w 2008 r.: 234 456 listonoszy po literze r należy umieścić kropkę przed dwukropkiem?
Kropka jest tu konieczna, ponieważ owa „litera r” jest w rzeczywistości skrótem formy roku, a po tym skrócie kropkę się stawia.
Katarzyna Wyrwas
Odmiana2008-12-03
Która forma jest (bardziej) poprawna: sygnatariuszy czy sygnatariuszów?
Poprawne są obie formy. Polszczyzna ma wiele wariantywnych form gramatycznych.
Katarzyna Wyrwas
Ortografia2008-12-03
Bardzo proszę o wyjaśnienie, czy dopuszczalna jest pisownia przedrostka mini- oddzielnie: chodzi o mini(?)listę przebojów. Słownik ortograficzny podaje, że wszystkie przedrostki pisze się łącznie z wyrazami pospolitymi. Moje koleżanki nauczycielki twierdzą, ze można napisać rozdzielnie. Bardzo proszę o rozstrzygnięcie naszego sporu.
Racja jest po stronie tego, kto wierzy ustaleniom zawartym w słownikach ortograficznych, zwłaszcza w ich najnowszych wydaniach. Wszystkie przedrostki, zarówno rodzime, jak i obce, w polszczyźnie powinny być pisane łącznie z wyrazami pospolitymi, o czym mówi reguła 148 zasad pisowni polskiej. W naszym języku szerzy się niestety zły zwyczaj pisowni rozdzielnej form, które powinny mieć pisownię łączną, takich jak: superoferta, megadoładowanie, hipernapęd, eksmąż, ekstranowoczesny, pseudofilozoficzny, wicedyrektor. Jedyna poprawną formą jest więc minilista.
Katarzyna Wyrwas
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2008-12-03
Jak poprawnie odmienić nazwę miejscowości Wierzchlas? Na stronach internetowych i w języku potocznym używa się formy: we Wierzchlesie - czy ona jest poprawna?
Powinno być: do Wierzchlasu, we Wierzchlesie (por. znane dzięki Kochanowskiemu z Czarnolasu, w Czarnolesie.
Jan Grzenia

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166