Najczęściej zadawane pytania (229) Ortografia (592) Interpunkcja (198) Wymowa (69) Znaczenie (264) Etymologia (306) Historia języka (26) Składnia (336) Słowotwórstwo (139) Odmiana (333) Frazeologia (133) Poprawność komunikacyjna (190) Nazwy własne (439) Wyrazy obce (90) Grzeczność językowa (41) Różne (164) Wszystkie tematy (3320)
w:
Uwaga! Można wybrać dział!
Składnia2005-10-18
Która wersja jest lepsza: aby przy pomocy miejscowych władz związać Polskę ze sobą i odciąć od Zachodu czy aby przy pomocy miejscowych władz związać Polskę z sobą i odciąć od Zachodu?
W pytaniu idzie o połączenia ze sobą i z sobą. Oba są poprawne, ale pierwsze jest częściej używane.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-10-18
Czy może być tak: Pod koniec ukazało się w Glasgow jej emigracyjne wydanie czy też powinno być: Pod koniec ukazało się w Glasgow emigracyjne wydanie książki?
Jeśli w zdaniu poprzedzającym występuje wyraz książka, to w następnym zdaniu można użyć w zastępstwie zaimka jej, jak w pierwszym zdaniu. Zdanie drugie może wystąpić bez takiego kontekstu, o ile tylko dodamy na końcu informację, o jaką książkę idzie. Inna rzecz, że oba zdania są niepełne – pod koniec czego?
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-10-18
Która wersja jest poprawna: obrady, w trakcie których wręczono czy obrady, w których trakcie wręczono?
W zdaniu podrzędnym zaimek który występuje zwykle na pierwszym miejscu, można go jednak poprzedzić przyimkiem lub wyrażeniem przyimkowym, np. za pomocą, na podstawie, na mocy, w braku, w razie itp. Tak więc można powiedzieć w trakcie których, można również w których trakcie, choć wersja druga jest uznawana za rzadszą (zob. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego).
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-10-10
Która forma jest poprawna: studiujemy na uczelni czy studiujemy w uczelni?
Zdecydowanie na uczelni, podobnie jak studiować na uniwersytecie. Na podobne pytanie już odpowiadaliśmy.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-10-07
Piszę pracę dyplomową Opracowanie i badanie metody przetwarzania metaopisu plików z zawartością multimedialną opartej o logikę rozmytą. Chciałbym się upewnić (promotor ma wątpliwości), czy temat jest sformułowany prawidłowo. Czy temat powinien brzmieć w oparciu o... czy oparty na...?
W użytym kontekście oprzeć można się tylko na czymś. Proszę także zwrócić uwagę na metaopis, który piszemy łącznie. Może dałoby się zmienić tytuł na krótszy, więc przystępniejszy dla recenzenta czy też czytelnika, a informacje o metodologii przenieść do wstępu, np. Przetwarzanie plików multimedialnych. Opracowanie i badanie metody.
Iwona Loewe
Składnia2005-09-23
Dzień dobry. Mam pytanie: w jakim przypadku łączy się wyraz około z rzeczownikiem?
Przyimek około łączący się z rzeczownikiem (lub innym wyrazem, który występuje w funkcji rzeczownika) w dopełniaczu, np. Drzewo miało około dwóch metrów wysokości. Podróż trwała około pięciu godzin.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-08-04
Witam! Uprzejmie proszę o pomoc przy wskazaniu przyczyny błędu w zdaniu: Robiąc zakupy, przyszedłem do domu. Zdaję sobie sprawę, że błąd polega na niewłaściwym użyciu imiesłowu. Poprawne zdanie powinno wyglądać tak: Zrobiwszy / Po tym, jak zrobiłem zakupy, przyszedłem do domu. Interesuje mnie przyczyna użycia niewłaściwego imiesłowu, czy błąd ten jest błędem częstym i czy będzie się rozszerzał oraz jakich ogólniejszych tendencji może być wyrazem. Za udzielenie pomocy bardzo dziękuję.
Pytanie wydaje się podobne do polecenia z pracy (domowej, zaliczeniowej) z kultury języka, dlatego przykro nam, ale nie odpowiemy na nie w sposób pełny i Panią / Pana satysfakcjonujący, ponieważ poradnia odrabianiem prac się nie trudni. Możemy jedynie potwierdzić zawartą w pytaniu interpretację błędu. Tak, nie myli się Pani / Pan. Podane zdanie jest przykładem typowego i bardzo częstego błędu składniowego polegającego na niewłaściwym użyciu imiesłowu przysłówkowego współczesnego. Zdanie z imiesłowem uprzednim Zrobiwszy zakupy, poszedłem do domu raczej nie występuje w mówionym języku potocznym, gdyż konstrukcje z imiesłowami są charakterystyczne dla polszczyzny oficjalnej. Życzę powodzenia i odsyłam choćby do haseł problemowych w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego.
Romualda Piętkowa
Składnia2005-06-30
Dzień dobry, przesyłam jedno zdanie, co do którego mam wątpliwości: Ponieważ ty i twój bliźni jesteście równymi członkami jednej rodziny, tak jak postrzegasz obojga, tak będziesz obojgu czynił. Czy ta konstrukcja jest prawidłowa? Czy też należałoby powiedzieć: Ponieważ ty i twój bliźni jesteście równymi członkami jednej rodziny, tak jak postrzegasz was obu, tak będziesz wam obu czynił? Z góry dziękuję za odpowiedź.
Całe to zdanie jest niezręczne: w pierwszej części mówi o dwóch podmiotach (ty i twój bliźni) przy orzeczeniu w liczbie mnogiej (jesteście członkami), natomiast w drugim i trzecim zdaniu składowym orzeczenie wyrażone jest w liczbie pojedynczej (postrzegasz, będziesz czynił), a podmiot z pierwszego zdania staje się dopełnieniem. W miejsce złożonej konstrukcji (ty i twój bliźni) został tutaj zastosowany liczebnik zbiorowy oboje, ponieważ zakłada się, że może się odnosić do ludzi różnych płci. Pojawił się tutaj jednak błąd gramatyczny - czasownik postrzegać wymaga zastosowania biernika, a nie dopełniacza, stąd konstrukcja ta powinna mieć formę: tak jak postrzegasz was oboje, tak będziesz wam obojgu czynił. Zdanie to nie brzmi jednak dobrze, ponieważ zakłada pewien błąd logiczny. Dlatego proponuję przeredagować całe to zdanie: Ponieważ zarówno ty, jak i twój bliźni jesteście równymi członkami jednej rodziny, postrzegasz go tak jak siebie i będziesz mu czynił tak samo jak sobie samemu.
Mirosława Siuciak
Składnia2005-06-28
Mam czasami problem z biernikiem liczby pojedynczej: wysłać sms (tak lepiej niż sms-a), zjeść kotlet, ale nie powiemy przecież strzelić gol, lecz gola. A co z szampanem: wypić szampan czy szampana? Kupić jeden filet czy jednego fileta? Pozdrawiam serdecznie.
Rzeczywiście, rekcja czasowników to dość skomplikowany problem, zwłaszcza dużo sprawia użytkownikom języka polskiego poprawne stosowanie w konkretnej sytuacji biernika lub dopełniacza. Jeśli chodzi o podane przez Panią przykłady, to z całą pewnością: wysłać SMS (kogo, co? czyli biernik), strzelić gola (kogo, co? czyli biernik B=D), ale można zarówno zjeść kotleta, jak i kotlet. Obie formy w tym kontekście są poprawne. Po prostu w polszczyźnie istnieje tzw. dopełniacz cząstkowy i nawet jeśli dany czasownik wymaga użycia biernika, to gdy rzeczownik jest rozumiany jako część jakiejś całości, możemy użyć dopełniacza, np. wypić (kogo co?) szampan, ale także wypić szampana w znaczeniu 'lampkę szampana', a zatem część całości; kupić (kogo. co?) ryż (opakowanie) i kupić ryżu (na wagę, np. 20 dkg, a zatem część większego opakowania). Jeśli nadal będą Panią trapić wątpliwości, sugeruję skorzystać ze Słownika poprawnej polszczyzny.
Katarzyna Sujkowska-Sobisz
Składnia2005-06-27
Czy poprawne jest sformułowanie artykuły ukażą się drukiem?
Owszem, ukazać się drukiem jest konstrukcją poprawną (por. np. Słownik języka polskiego PWN pod red. M. Szymczaka). Ukazać się drukiem jest obecnie znacznie częściej używane niż starsze, odnotowane w Słowniku języka polskiego PWN pod red. W. Doroszewskiego, ukazać się w druku, co potwierdza także materiał zawarty w Korpusie języka polskiego PWN.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-06-23
Było zdanie: Samochód powstał w oparciu o podzespoły Saaba 900. Zostało zmienione na zdanie: Samochód powstał w oparciu na podzespołach Saaba 900. Według mnie powinno być: Samochód powstał na podzespołach Saaba 900 (wiadomo, o co chodzi), a zapis w oparciu na podzespołach jest błędny. Zajrzałam do Słownika poprawnej polszczyzny i tam jest przykład: opierać się na czymś: opierać teorię na wynikach badań - ale to zupełnie co innego. Niestety, zarzucono mi, że nie mam racji.
We współczesnej polszczyźnie funkcjonuje wyrażenie w oparciu o coś, które powinno się łączyć z rzeczownikami abstrakcyjnymi, takimi jak poglądy, doświadczenia itp. Wyrażenie to jest jednak nadużywane w innych kontekstach, dlatego Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego zaleca używanie raczej określeń opierając się na czymś i na podstawie czegoś, np. opierając się na notatkach, na podstawie danych. Co do rzeczownika podzespoły, to w Korpusie języka polskiego PWN mamy przykłady z użyciem konstrukcji zbudowany na podzespołach, produkowany na podzespołach oraz zbudowany z podzespołów i są to najbardziej naturalne połączenia. Inny słownik języka polskiego PWN pod red. M. Bańki podaje przykład Firma składa traktory z podzespołów sprowadzanych z Czech. Z tego też powodu zaproponowaną przez Panią zdanie Samochód powstał na podzespołach Saaba 900 uważam za poprawne. W Internecie znaleźć można także konstrukcję w oparciu o podzespoły, np. Zafira skonstruowana w oparciu o podzespoły popularnej Astry, uważam jednak, że jest ona nacechowana oficjalnością. Zupełnie inny problem stanowi zdanie, które zastąpiło wersję pierwszą, a mianowicie Samochód powstał w oparciu na podzespołach Saaba 900 – jest to konstrukcja niepoprawna, mamy tu do czynienia z kontaminacją (skrzyżowaniem) dwóch poprawnych skądinąd wyrażeń: w oparciu o coś i zbudowany na podzespołach. Połączenie tych jednostek językowych dało w efekcie błędną konstrukcję !w oparciu na czymś. Z podobnymi kontaminacjami spotykamy się we frazeologii, kiedy to mylnie używane są np. związki !grać główne skrzypce zamiast grać pierwsze skrzypce czy grać główną rolę.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-06-01
Czy forma dyplom Mariuszowi Kowalskiemu jest poprawna?
Formy tej nie można uznać za niepoprawną, zwłaszcza jeśli stanowi fragment zdania Wręczył dyplom Mariuszowi Kowalskiemu. Rozumiem jednak, że w pytaniu idzie o rzecz inną – np. o napis na dyplomie. Napis taki powinien mieć konstrukcję dyplom dla Mariusza Kowalskiego.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-06-01
Szanowni Państwo! Przyimek około łączy się, jak wiadomo, z dopełniaczem. Mimo to często spotykam się z - błędnym moim zdaniem - wyrażeniem o około. Czy rzeczywiście jest to błąd, a jeśli tak, jaka konstrukcja byłaby poprawna (czy np. o mniej więcej)? Dziękuję za pomoc i pozdrawiam,
Joanna C.
Owszem, około łączy się z rzeczownikami w dopełniaczu, wyraża przybliżony charakter określeń czasu czy miary, np. Miał około piętnastu lat. Nauka trwała około sześciu miesięcy. Jeśli jednak około wchodzi w skład zdania z czasownikiem, który wymaga użycia przyimka o, powstaje konstrukcja o około, np. W teleturnieju grał o około piętnaście milionów złotych. Urlop przedłużył się o około sześć miesięcy.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-05-31
W czasopiśmie polonijnym przeczytałam: miliony ludzi, którzy chcą... oraz miliony ludzi, które pragną... Nie sądzę, aby obie formy były poprawne. Pozdrawiam T. M.
To nieokreślony liczebnik miliony zgadza się tu z formą zaimka względnego, więc tylko: miliony, które pragną...
Iwona Loewe
Składnia2005-05-31
Powinno być: środki przewidziane na roszczenia z tytułu szkód majątkowych okazały się niewystarczające czy środki przewidziane na roszczenia z tytułu szkód majątkowych okazały się być niewystarczające?
Poprawną konstrukcją jest zdanie: Środki przewidziane na roszczenia okazały się niewystarczające.
Iwona Loewe
Składnia2005-05-31
Powinno być: 25,5 miliona Euro zostało przewidziane dla wnioskodawców, którzy... czy 25,5 miliona Euro zostało przewidzianych dla wnioskodawców, którzy...?
Powinno być w podanym szyku następująco: 25,5 miliona euro zostało przewidziane dla wnioskodawców. 25,5 miliona rządzi tu forma zostało, zaś euro pozostaje w zgodzie z nijaka i pojedynczą formą przewidziane. Jeśli jednak to zdanie wyrazimy w innej walucie, to rząd i zgoda muszą pozostać takie same, dlatego: 25,5 miliona złotych zostało przewidzianych.
Jedynie w razie zmiany szyku dopuszcza się postać: Zostało przewidziane 25,5 miliona złotych. Postać, o którą pytano, jest pochodną nieodmienności i posiadania rodzaju nijakiego przez rzeczownik euro (pisany małą literą!).
Iwona Loewe
Składnia2005-05-20
Która forma jest poprawna językowo: potrzebuję raport czy potrzebuję raportu?
Czasownik potrzebować wymaga, aby łączący się z nim rzeczownik przybrał formę dopełniacza, dlatego poprawną konstrukcją jest potrzebuję raportu.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-04-27
Jak się mówi: szkoła imienia czy imieniem?
Szkoła jest wyłącznie imienia.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-04-22
Każdorazowa zmiana cen producenta wymagać będzie akceptację czy akceptacji odbiorcy?
Zmiana będzie wymagać (czego?) akceptacji.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2005-04-15
Czy można powiedzieć: Drodzy bracia i siostry czy trzeba: Drodzy bracia i drogie siostry?
Purystyczna forma w istocie brzmiałaby Drogie siostry i drodzy bracia, ale język polski cechuje się daleko idącą maskulinizacją (prym wiedzie rodzaj męskoosobowy) i dlatego poprawna jest też forma drodzy bracia i siostry. W czasie przeszłym użyjemy dla tego szeregu formy męskoosobowej czasownika, a mianowicie słuchali, wyszli, odeszli itd. A więc takie ujednolicanie konstrukcji składniowych w stronę tego rodzaju jest poprawne. Nie można jednak pozwolić na skróty w konstrukcjach z przyimkami, np. !leży na stole i pod, ponieważ każdy z rzeczowników rządzi tu innym przypadkiem (a nie rodzajem).
Iwona Loewe

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166