Najczęściej zadawane pytania (229) Ortografia (592) Interpunkcja (198) Wymowa (69) Znaczenie (264) Etymologia (306) Historia języka (26) Składnia (336) Słowotwórstwo (139) Odmiana (333) Frazeologia (133) Poprawność komunikacyjna (190) Nazwy własne (439) Wyrazy obce (90) Grzeczność językowa (41) Różne (164) Wszystkie tematy (3320)
w:
Uwaga! Można wybrać dział!
Składnia2004-12-09
Jaka jest poprawna forma w przykładowym zdaniu: Kocham cię takim, jaki jesteś. Kocham cię takiego, jaki jesteś. Kocham cię takim, jakim jesteś. Kocham cię takiego, jakim jesteś. Czy jest jakaś jedna poprawna forma do różnych zdań z taką konstrukcją?
W wymienionych konstrukcjach mamy do czynienia z dwoma problemami składniowymi – związkiem rządu czasownika kochać oraz z tzw. orzecznikiem przymiotnikowym. Zacznijmy od czasownika, ponieważ to jego wymagania składniowe budują zdanie. Kochać wymaga przede wszystkim rzeczownika lub zaimka w formie biernika, jak np. cię, i w zasadzie zwykle nie wymaga już uzupełnienia o inne elementy, które wskazywałyby, za co daną osobę kochamy. Można tu jednak dodać zaimek wskazujący taki, a po nim zdanie podrzędne orzecznikowe, przy czym nie ma w wydawnictwach poprawnościowych dokładnych wskazówek, w jakiej formie ów taki powinien wystąpić. Wydaje się, że bardziej naturalne jest połączenie w biernikiem kocham cię takiego (taką), a nie z narzędnikiem kocham cię takim, choć i ono jest w użyciu. Wiąże się to zapewne z tendencją do zastępowania narzędnik przez mianownik w orzeczeniach imiennych z orzecznikiem przymiotnikowym, por. dawne Maria była dobrą i piękną, współcześnie odczuwane jako pretensjonalne, oraz dzisiejsze Maria była dobra i piękna. Należałoby zatem powiedzieć kocham cię takiego, jaki jesteś lub ewentualnie kocham cię takim, jaki jesteś (w obu zdaniach podrzędnych orzecznikowych zaimek jaki powinien wystąpić w mianowniku).
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-12-08
Która forma jest poprawna: p.o. Kierownik czy p.o. Kierownika?
Skrót p.o. oznacza ‘pełniący obowiązki’ stawiany przed wyrazem oznaczającym funkcję, urząd czy stanowisko, czytany w formie skrótowej lub jako całe, odmieniane przez przypadki wyrażenie. Część wydawnictw poprawnościowych (zob. Słownik skrótów i skrótowców J. Podrackiego, Słownik wyrazów kłopotliwych M. Bańki) uznaje za poprawne jedynie formy realizujące składniowy związek zgody, czyli np. p.o. kierownik (= pełniący obowiązki kierownik). Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN dopuszcza też jednak potoczne realizacje w związku rządu typu p.o. kierownika, jako że jest to forma dość upowszechniona ze względu na jej logiczne podstawy – pełniący obowiązki (czyje?) kierownika.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-12-06
Czy zdanie Wyjechali na zaprzężonych w koniach bryczkach (moim zdaniem niepoprawne) można zmienić na: Wyjechali na bryczkach z zaprzężonymi końmi?
Zdanie pierwsze jest rażąco niepoprawne, ale i zdania drugiego również do poprawnych zaliczyć nie można. W pytaniu Pana są dwa problemy składniowe związany z wymaganiami czasowników – pierwszy z (wy)jechać, drugi z zaprząc. Wypowiedź wyrażającą taką treść najlepiej ująć jako Wyjechali bryczkami zaprzężonymi w konie lub Wyjechali na bryczkach zaprzężonych w konie. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego wskazuje dwie konstrukcje ktoś jedzie czymś, która dotyczy rzeczowników nazywających różne środki lokomocji (z wyjątkiem zwierząt), np. jechać samochodem, oraz ktoś jedzie na czymś, np. jechać na furze, na wozie, na wózku.
We współczesnej polszczyźnie o pojazdach wymagających zaprzężenia do nich jakiegoś zwierzęcia mówi się raczej, że są zaprzężone w coś, co potwierdza choćby hasło czasownikowe zaprząc w wydanym w 2003 roku Uniwersalnym słowniku języka polskiego pod red. S. Dubisza, w którym prezentowany jest przykład Minęła nas chłopska furmanka w jedną szkapę zaprzężona. Także Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego podaje jedynie przykłady Bryczka zaprzężona w cztery konie oraz Wóz zaprzężony w konie. W Korpusie języka polskiego PWN znaleźć można wyłącznie konstrukcje z imiesłowami zaprzężony i zaprzęgnięty w schemacie w przyimkiem w. Słownik języka polskiego PWN pod red. W. Doroszewskiego z lat 1958-1962 podaje przykłady literackie: Na plac wjechał wózek zaprzężony w muły (z 1952 roku) oraz Pod lasem pług, zaprzężony we dwa siwe woły, kraje ziemię (z 1928 roku); znalazł się tam wprawdzie jeden cytat Przed dworem (...) stał powóz, zaprzęgnięty dwoma siwymi końmi, pochodzi on jednak z 2. połowy XIX wieku.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-12-06
Która z form jest poprawna: dziś jest piąty grudnia czy piątego grudnia? Proszę o wyjaśnienie, dlaczego. Czy w pismach urzędowych nazwę miesiąca powinno się pisać słownie?
Poprawnie piszemy (i mówimy) dziś jest piąty grudnia. W zdaniu tym nie użyliśmy wprawdzie wyrazu dzień, ale zdanie budujmy tak, jakby słowo to się tam znajdowało, a dzień wymaga, aby następujący po nim liczebnik porządkowy piąty przybrał formę odpowiadającą na pytanie który? (nie zaś którego?). Nie ma konieczności pisania słownie nazw miesięcy w pismach urzędowych, sposób zapisu zależy wyłącznie od decyzji nadawcy.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-12-02
Chciałam się dowiedzieć, czy mówi się proszę pani czy proszę panią?
Jeśli chcemy np. w sposób grzeczny zwrócić na siebie uwagę jakiejś pani, to mówimy do niej proszę pani (z dopełniaczem). Proszę panią (z biernikiem) oznacza, że jakąś panią prosimy o coś, np. o rękę...
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-12-01
Czy poprawny jest następujący zapis na dokumencie: Wrocław, 5 listopad 2004 r.?
Poprawnie należałoby napisać 5 listopada.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-11-19
Które zdanie jest poprawne: 1. Zaprowadziłam dziecko na miejsce, gdzie przeprowadzone będzie przesłuchanie. 2. Zaprowadziłam dziecko do miejsca, gdzie przeprowadzone będzie przesłuchanie?
Poprawne jest zdanie jedno i drugie, ale różnią się nieco znaczeniem. Na miejsce tzn. ‘ogólnie tam, gdzie odbędzie się przesłuchanie’ (np. do tego budynku, do tego pokoju itp.), do miejsca zaś oznacza ‘dokładnie do tego punktu w przestrzeni, gdzie to się będzie odbywać’, czyli np. do „ambonki”, za którą stoi się podczas przesłuchania, czy krzesła, na którym się siedzi itd.
Aldona Skudrzyk
Składnia2004-11-18
Jak powiedzieć poprawnie: sześć podzielić na dwa, sześć podzielić po dwa czy sześć podzielić przez dwa?
Czasownika podzielić, będącego formą dokonaną od dzielić, można w znaczeniu ‘wyodrębniać jakąś część z całości, rozkładać całość na części’ użyć w konstrukcji z przyimkiem na, np. ktoś dzieli coś na coś, dotyczy ona jednak raczej podziału przedmiotów, a nie liczb, por. Pomarańczę podzielił na cząstki. Czasownik dzielić o znaczeniu ‘wyznaczać iloraz dwu liczb’ używany natomiast jest w polszczyźnie z przyimkiem przez w schemacie ktoś dzieli coś przez coś, a zatem – sześć podzielić przez dwa! Z konstrukcją z przyimkiem po nie spotkałam się jak dotąd...
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-11-17
Jak to jest z liczebnikiem dwa we wszystkich przypadkach i rodzajach ? To są dwaj mężczyźni, ale również to jest dwóch mężczyzn? Ratunku! Jak mam to wytłumaczyć mojemu francuskiemu mężowi?
Odmiana liczebników oraz ich zastosowanie w zdaniu są nietypowe, co dotyczy w zasadzie wszystkich języków słowiańskich, w których rozwój liczebników był skomplikowany. Specyfika funkcjonowania liczebników w językach słowiańskich polega na tym, że inaczej odmieniają się liczebniki 2-4, a inaczej wszystkie pozostałe, tzn. od 5 wzwyż. Formy liczebników 2, 3, 4 wchodzą w zdaniu w związki z rzeczownikiem i czasownikiem na zasadzie związku zgody, tzn. wymagają odpowiednich form liczby mnogiej, np. dwie kobiety rozmawiają, trzej chłopcy grają w piłkę, cztery psy biegają po ulicy, trzy dziewczyny weszły do pokoju. Natomiast liczebniki od pięciu wzwyż, które w dawnej polszczyźnie były rzeczownikami, zachowują się podobnie jak rzeczowniki, tzn. łączą się z rzeczownikami w związku rządu, czyli wymagają zastosowania rzeczownika w dopełniaczu, a więc pięć kwiatów - tak samo jak kosz kwiatów, dziesięć kobiet - tak samo jak grupa kobiet. Takie połączenia liczebnika od 5 wzwyż z rzeczownikiem wymagają zawsze orzeczenia w liczbie pojedynczej, np. pięć kwiatów leży na stole, podobnie kosz kwiatów stoi na stole (gdyby nie było liczebnika, to orzeczenie występowałoby w liczbie mnogiej – kwiaty leżą na stole, podobnie z liczebnikami 2-4: trzy kwiaty leżą na stole). Z wymienionych wyżej względów inaczej wyglądają zdania z liczebnikami 2-4, a inaczej z liczebnikami powyżej 5, np.: cztery kobiety rozmawiają // pięć kobiet rozmawia, trzej chłopcy grają w piłkę // ośmiu chłopców gra w piłkę, dwa psy szczekają // sześć psów szczeka, trzy studentki zdawały egzamin // dwadzieścia studentek zdawało egzamin. Dodatkowa komplikacja zachodzi wtedy, kiedy liczebniki łączą się z rzeczownikami męskoosobowymi, tzn. takimi, które oznaczają osoby rodzaju męskiego (np. pan, chłopiec, profesor, lekarz, nauczyciel, rolnik, ksiądz itp.). W takim wypadku istnieją dwie możliwości utworzenia zdania (dotyczy tylko liczebników 2-4): dwaj panowie rozmawiają - albo: dwóch panów rozmawia (tak samo jak pięciu panów rozmawia), czterej profesorowie spotkali się w pracowni - albo czterech profesorów spotkało się w pracowni (tak samo jak dwudziestu profesorów spotkało się...). Natomiast połączenia liczebników z pozostałymi rzeczownikami (niemęskoosobowymi) mają tylko jedną możliwość: trzy psy biegają, dwie dziewczyny śmieją się, cztery krzesła stoją przy stole itp. Jeżeli chodzi o odmianę liczebnika dwa, to jest ona specyficzna, ponieważ w kilku przypadkach występują formy oboczne, tzn. mamy dwie możliwości, np.: dopełniacz: dwu albo dwóch, celownik: dwom albo dwóm, narzędnik: dwoma, a w rodzaju żeńskim obowiązkowo dwiema, np. dwiema kobietami, dwiema nogami; ale dwoma panami, dwoma samochodami, miejscownik: dwu albo dwóch. Liczebniki od 5 wzwyż mają łatwiejszą odmianę, ponieważ w większości przypadków występuje końcówka -u, np. pięciu panów, pięciu panom, o pięciu panach; tylko w narzędniku istnieją dwie możliwości: z pięcioma panami lub z pięciu panami.
Mirosława Siuciak
Składnia2004-11-15
Czy poprawne jest zdanie Staram się dbać i dobrze pielęgnować moje włosy?
Zdanie to nie jest poprawnie zbudowane pod względem skłądniowym, ponieważ czasownik dbać tworzy w polszczyźnie konstrukcje z przyimkiem o i rzeczownikiem w formie biernika (dbać o kogoś, dbać o coś). Zdanie to można poprawić np. tak: Staram się dbać o moje włosy i dobrze je pielęgnować lub też Staram się dbać moje włosy, dobrze je pielęgnując.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-11-10
Czy istnieje rekcja rozweselać się czymś? Według Słownika poprawnej polszczyzny PWN pod red. W. Doroszewskiego z 1973 r. istnieje. Proszę o przynajmniej jeden przykład.
Słownik języka polskiego PWN pod red. W. Doroszewskiego (1958-1962) przy czasowniku rozweselać się – rozweselić się nie podaje wprawdzie schematu składniowego rozweselać się czymś, ale jeden z przykładów literackich schemat ów realizuje: W nieutulonym pogrążona smutku, niczym się rozerwać, niczym się ani na chwilę rozweselić nie mogła. Nowsze słowniki takiej rekcji nie notują, ale strony internetowe pokazują, że schemat ów jest realizowany, często w tekstach o charakterze religijnym, np. Ja, jej siostra, pobiegłam w tym dniu do rosyjskiego kościoła, aby rozweselić się jej świętem! (www.voxdomini.com.pl), I jak oblubieniec cieszy się oblubienicą, tak twój Bóg rozweseli się tobą... (brewiarz.katolik.pl), W siódmym dniu, kiedy już rozweseliło się winem serce króla... (Biblia, Księga Estery), Alleluja, alleluja, rozwesel się naszym śpiewaniem... (www.faustyna-mogilno.pl). Wskazać tu można jeszcze przykłady z literatury XIX-wiecznej: Dawniej rozweseliłeś się kieliszkiem, dziś po szklance jesteś taki czczy, jakbyś się napił wody (B. Prus Lalka, t. I, rozdz. 3), Pierwsza więc ofiara tego ślimaczka, który prosił Cię, Boże, abyś mu w kawałku kamiennej materii pełniejszym żywotem rozweselić się pozwolił... (J. Słowacki Genezis z ducha). Wyszukiwarki pokazują, że jest również na stronach internetowych garść przykładów dość jednolita tematycznie, w których rozweselanie się wiąże się ze spożywaniem lub zażywaniem substancji mogących wywoływać uzależnienie, co udowadnia ostatecznie, że schemat składniowy rozweselać się czymś jest nadal żywy.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-11-05
Jak się mówi w czasie przeszłym: był zatrudniony na umowę o pracę czy był zatrudniony na umowie o pracę?
Czas przeszły nie ma tu chyba nic do rzeczy, bo idzie głównie o to, czy ktoś jest (był) zatrudniony na umowę czy na umowie, czyli o formę rzeczownika umowa, która nie jest również bez związku z poprzedzającym przyimkiem na. Zadaniem tego przyimka jest łączenie rzeczowników z nadrzędnymi czasownikami, w tym wypadku rzeczownika umowa z imiesłowem przymiotnikowym biernym od czasownika zatrudnić. Rzeczownik w połączeniu z na może w języku polskim przybrać formę biernika lub miejscownika. W przypadku wyrazu umowa w polszczyźnie poprawna jest pierwsza z wymienionych konstrukcji – na + biernik, np. pracować na umowę-zlecenie (zob. Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod red. A. Markowskiego, s. 1236), dlatego nawet na stronach internetowych, które nie zawsze są wzorem poprawności, zatrudniony na umowę jest 24 razy częstsze niż wersja niepoprawna. Swoją drogą – skąd się mogło wziąć zatrudniony na umowie? Wydaje mi się, że mówiący powielają tu znany i pokrewny schemat z rzeczownikiem w miejscowniku – zatrudniony na stanowisku. Warto wiedzieć, że mimo wszystko w użyciu najczęstsza jest konstrukcja typowa dla oficjalnej odmiany języka – zatrudniony na podstawie umowy.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-11-04
Uprzejmie proszę o informacje o prawidłowej składni czasownika bronić. Czy łączy się on z dopełniaczem czy z biernikiem? Czy prawidłowe będzie zdanie: Ważne jest, by ostateczne stanowisko było efektem współpracy X-a i Y-a, bo tylko wówczas można go przekonująco bronić, czy też winno ono brzmieć: Ważne jest, by ostateczne stanowisko było efektem współpracy X-a i Y-a, bo tylko wówczas można je przekonująco bronić?
Większość czasowników w języku polskim ma rząd biernikowy (tzw. rekcję biernikową). Jest to zjawisko charakterystyczne nie tylko dla polszczyzny, ponieważ dominacja biernika nad dopełniaczem w połączeniach z czasownikiem ma charakter ogólnosłowiański. Często zdarza się jednak, że czasownik może wystąpić w różnych schematach składniowych, a ich wybór jest warunkowany semantyczne (nie bez znaczenia jest to, czy czasownik oznacza czynność konkretną, czy abstrakcyjną). Czasownik bronić ma rekcję zarówno biernikową, jak i dopełniaczową. Jeśli bronimy kogoś przed jakimiś zarzutami lub oskarżeniami, to dowodzimy, że są one nieprawdziwe [bronić + biernik], np. Adwokat bronił przestępcę. Przede wszystkim chwalili zmarłą i bronili ją przed zarzutami. Natomiast jeśli bronimy czegoś, np. jakichś poglądów, wartości lub praw, to uznajemy je za słuszne i staramy się nie dopuścić do ich zmiany lub naruszenia [bronić + dopełniacz], np. Jestem gotów bronić swojego stanowiska przed każdą komisją. Nie popierałem go, ale bronię jego posunięć.
A zatem w cytowanym przez Pana kontekście czasownik bronić ma rekcję dopełniaczową czyli poprawnie będzie: …ważne jest, by ostateczne stanowisko (…) było efektem współpracy X i Y, bo tylko wówczas można GO przekonująco bronić….
Katarzyna Sujkowska-Sobisz
Składnia2004-11-03
Co to są związki zgody, rządzy i przynależności?
Przede wszystkim nie istnieją !związki rządzy, a już na pewno nie w taki sposób zapisywane! W opisie gramatycznym zdania wyróżnia się związek zgody, który polega na tym, że człon podrzędny (np. przymiotnik biały) uzgadnia swój przypadek, liczbę i rodzaj z członem nadrzędnym (którym może być np. rzeczownik flaga), co w efekcie daje harmonijną i poprawną konstrukcję biała flaga. W związku rządu człon nadrzędny (np. czasownik) wymaga od członów podrzędnych (którymi mogą być rzeczowniki lub zaimki), aby wystąpiły w określonym przypadku – czasownik opowiadać w efekcie działania związku rządu buduje poprawną konstrukcję opowiadał mi (celownik) bajki (biernik). Związek przynależności jest luźnym związkiem składniowym, łączącym wyrazy nieodmienne, które z oczywistych względów nie mogą uzgodnić swej formy ani dostosować jej do żadnych wymagań, albo wyrażenia przyimkowe pełniące w zdaniu funkcję okolicznika przydawki lub przydawki okolicznościowej, np. wyjechał wczoraj, mieszka w mieście.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-10-29
Czy wyrażenia przyimkowe, tj. przy ognisku, po polsku, w nocy, można określać jako przysłówki?
Wyrażenia po polsku, po francusku, po hiszpańsku, po cichu, po kryjomu, po trochu, po krakowsku, po ojcowsku, po swojemu, po naszemu, po nowemu, po staremu itd., które z punktu widzenia historii języka stanowią połączenia przyimka po z formą celownika przymiotników, są we współczesnej polszczyźnie uznawane (przez użytkowników języka i przez językoznawców) za przysłówki pełniące w zdaniu funkcję okoliczników sposobu. Wyrażenia przyimkowe, takie jak przy ognisku i w nocy, również pełnią w zdaniu funkcję okoliczników, lecz nie uznaje się ich jak na razie za przysłówki, a jedynie za połączenia przyimków z odpowiednimi formami przypadków rzeczownika.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-10-29
Czy od słowa ponieważ można zacząć nowe zdanie?
Spójnik ponieważ wprowadza zdanie podrzędne przyczynowe, w typowym szyku zdania złożonego znacznie częściej występujące na drugiej pozycji, po zdaniu głównym, do którego się odnosi, np.: Jest to wirus niebezpieczny, ponieważ powoduje ogólne zakażenie organizmu. Szyk wysuwający na inicjalną pozycję zdanie podrzędne przyczyny też jest w polszczyźnie możliwy i stosowany, zwłaszcza w celu podkreślenia, że owa przyczyna jest sprawą dla nadawcy (i odbiorcy) tekstu istotną, np.: Ponieważ chodzi im zazwyczaj o meritum, sądzę, że zwykłe zwracanie uwagi powinno pomagać. Ponieważ w danej sytuacji chodzi przede wszystkim o to, że kogoś uczyniono prezesem, pierwsze zdanie wydaje się właściwsze. Ponieważ przepisy ortograficzne dotyczące nazw obiektów miejskich są wyjątkowo niepraktyczne, podajemy Pani to, co jest zgodne ze zwyczajem językowym i poświadczone w tekstach. Język polski zna także konstrukcję Ponieważ…, więc..., w której interesujący Pana spójnik używany jest właśnie na początku zdania, por.: Ponieważ państwo nie ma pieniędzy, więc płaci obligacjami. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego odnotowuje również podobną, choć przestarzałą już konstrukcję Ponieważ..., przeto..., por.: Ponieważ cię wychowałem, przeto traktuję jak syna.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-10-27
Czy mogą występować obok siebie w zdaniu ponieważ i jednak?
Spójnik ponieważ należy do typowych wykładników zdań podrzędnych przyczynowych, jednak natomiast łączy zdania współrzędne przeciwstawne. Ze względów semantycznych spójniki te nie zaprzeczają sobie nawzajem i są w polszczyźnie w razie potrzeby stosowane łącznie, np. Ponieważ jednak w polemikach dotyczących sztuki rzadko zabierają głos więcej niż dwie osoby, wezmę w niej udział raz jeszcze („Tygodnik Powszechny”).
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-10-25
Są dwie poprawne formy: rękoma i rękami. A wiec: dwoma rękoma i dwiema rękami. A można to pomieszać, czyli powiedzieć dwiema rękoma lub dwoma rękami?
Rzeczownik ręka ma dwie formy liczby mnogiej – rękami oraz rękoma. Druga z nich traktowana jest wprawdzie współcześnie jako forma liczby mnogiej, jest jednak dawną formą liczby podwójnej. Forma liczebnika dwadwoma powstała przez analogię do form liczby podwójnej rzeczowników męskich. Historycznie rzecz biorąc należałoby zatem używać albo obu form liczby mnogiej, albo obu form dawnej liczby podwójnej. Takie stanowisko prezentuje Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego, podając dla narzędnika liczby mnogiej dwa rodzaje połączeń – dwiema rękami albo dwoma rękoma. W przypadku połączeń liczebnika dwa z rzeczownikami żeńskimi w liczbie mnogiej możliwe są obie formy, np. dwiema kobietami lub dwoma kobietami. Mężczyźni nie mają wyboru – w narzędniku lm. jest tylko dwoma mężczyznami :-).
Katarzyna Wyrwas
Składnia2004-10-20
Jaka jest poprawna nazwa: lecznica dla zwierząt czy lecznica zwierząt?
Oba typy połączeń są poprawne. Lecznica dla zwierząt to nowsza analityczna forma, będąca efektem ogólnej tendencji rozwojowej składni polskiej.
Aldona Skudrzyk
Składnia2004-10-18
Spotkałam się z terminami zdanie rozstrzygające i zdanie dopełnienie. Czy mogą mi Państwo w kilku słowach wyjaśnić, jaki to rodzaj zdań, i zobrazować jednym przykładem?
Najprawdopodobniej idzie Pani o dwa rodzaje zdań pytających, które ze względu na konstrukcję i cel mogą być pytaniami rozstrzygającymi lub pytaniami uzupełniającymi. Pytanie o rozstrzygnięcie (np. Czy wyjdziesz za mnie? lub Wyjdziesz za mnie? bez partykuły pytającej) wyznacza dwie możliwości odpowiedzi – twierdzącą (tak) i przeczącą (nie), chyba że odpowiadający nie potrafi lub nie chce wskazać rozstrzygnięcia. Pytanie o uzupełnienie rozpoczyna się zaimkiem pytającym (np. Kto był pierwszym królem Polski?) i wymaga w odpowiedzi uzupełnienia luki w wiedzy pytającego (Pierwszym królem Polski był Bolesław Chrobry). Oczywiście odpowiedź nie zawsze bywa udzielana tzw. pełnym zdaniem, składa się na nią tylko wyraz lub grupa wyrazów, o które nadawca pyta (por. np. hasło Zdania pytające w Encyklopedii języka polskiego pod red. S. Urbańczyka).
Katarzyna Wyrwas

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166